Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός – Συγκίνηση για έναν «μεγάλο» των ελληνικών γραμμάτων, συγγραφέα του εμβληματικού «Ζ»

Δυσαναπλήρωτο κενό στα ελληνικά γράμματα αφήνει η απώλεια του Βασίλη Βασιλικού, που έφυγε σε ηλικία 89 ετών. Πολυγραφότατος, μεταφρασμένος σε 32 γλώσσες, ήταν ο συγγραφέας του μυθιστορήματος «Ζ» που έκανε ταινία ο Κώστας Γαβράς. Γνώρισε μεγάλες διακρίσεις για το έργο του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ εξορίστηκε την περίοδο της Επταετίας. Διετέλεσε βουλευτής Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ, αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Ε.Ρ.Τ. και για πολλά χρόνια υπήρξε παρουσιαστής της εκπομπής «Άξιον Εστί» που ήταν αφιερωμένη στο βιβλίο.

Με την αδιαπραγμάτευτη, βιωματική γραφή του, ήταν πάντα παρών στην εποχή του. Κι αν μας είπε χωρίς φωνή, το τελευταίο αντίο, ο Βασίλης Βασιλικός, θα παραμείνει για πάντα, ο οργισμένος διανοούμενος της δεκαετίας του 60, ο μποέμ λογοτέχνης με το χαρακτηριστικό καπέλο, ο εμβληματικός συγγραφέας του «Ζ».

Αμέσως μετά από τη δολοφονία του βουλευτή της Ε.Δ.Α. Γρηγόρη Λαμπράκη, το 1963, έγραψε το «Ζ». Το έργο πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό «Ταχυδρόμος», το 1966. Την ίδια χρονιά, κυκλοφόρησε σε βιβλίο από τις εκδόσεις «Θεμέλιο», σχεδόν ταυτόχρονα με την δίκη των κατηγορουμένων για τη δολοφονία. Το 1967 η Χούντα των Συνταγματαρχών απαγόρευσε την κυκλοφορία του στην Ελλάδα. Το έργο έγινε αμέσως σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα, και βοήθησε -κυρίως με την κινηματογραφική προβολή του- από τον Κώστα Γαβρά, στη διεθνοποίηση της κατάστασης στην Ελλάδα.

«Έγραψε μυθιστορήματα στα οποία καθρεφτίστηκε η μεταπολεμική ελληνική περιπέτεια. Ανάμεσά τους το «Ζ», που έγινε παγκόσμια κινηματογραφική επιτυχία από τον Κώστα Γαβρά. Δεινός αφηγητής, τεχνίτης της ελληνικής γλώσσας, προσέγγιζε την ελληνική κοινωνία με δημοσιογραφική οξυδέρκεια, διεισδύοντας στις πολιτικές καταστάσεις, αναλύοντας, με δεινότητα τα κοινωνικά προβλήματα, με αποτέλεσμα τα βιβλία του να χρησιμεύουν εσαεί ως μαρτυρίες εποχών πολιτικής ανωμαλίας» είπε για την απώλεια του λογογέχνη η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

«Ήταν αιώνιος έφηβος…ζούσε για το σήμερα…μια παγκόσμια προσωπικότητα» σχολίασε ο σκηνοθέτης Τάκης Παπαγιαννίδης.

Ο πολυσχιδής Βασίλης Βασιλικός, ένας από τους δέκα πιο μεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς, ήταν ταυτόχρονα σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, δημοσιογράφος, ενεργός πολίτης.

«Μου αρέσει που αγαπούσε τους νέους, τους πρόβαλε, ήταν κοντά στην τέχνη του κάθε ανθρώπου που έγραφε στην Ελλάδα και ήταν γενναίος και νομίζω δεν είχε κόμπλεξ. Είχε απαλλαγεί από τα κόμπλεξ. Είναι ένας από τους Έλληνες, τους διεθνείς μας» είπε για τον Βασιλικό, ο Γιώργος Χρονάς.

Από το 1967 μέχρι το 1994, έζησε και εργάστηκε στην Ιταλία, τη Γαλλία, και τη Νέα Υόρκη, με ένα τριετές διάλειμμα, από το 1981-1984, κατά το οποίο ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή της Ε.Ρ.Τ. επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου.

Βρέθηκε στο πλευρό του Νίκου Κούνδουρου για το σενάριο της ταινίας «Μικρές Αφροδίτες», έγραψε σενάρια, γύρισε ντοκιμαντέρ. Συνέβαλε, επίσης, σημαντικά, ως αναπληρωτής γενικός διευθυντής της ΕΡΤ, στην ανανέωση της ελληνικής τηλεόρασης προωθώντας το άνοιγμά της στον ευρύ ορίζοντα της μυθοπλασίας.

Τη θλίψη του για τον θάνατο του Βασίλη Βασιλικού, «μιας προσωπικότητας με ανεξίτηλη σφραγίδα στην ελληνική, αλλά και στην παγκόσμια λογοτεχνία» εξέφρασε με μια ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης

«Για τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ η σημερινή απώλεια είναι διπλή. Όχι μόνο του μεγάλου διανοούμενου αλλά και του μεγάλου συντρόφου. Που συμπαρατάχθηκε με τον ΣΥΡΙΖΑ σε δύσκολες στιγμές και κόσμησε την πρώτη θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας στις εκλογές του 2019, όπως κόσμησε μέσα από την εκλογή του το ελληνικό κοινοβούλιο» ανέφερε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Κασσελάκης.

Έζησε μία ελεύθερη, στοχαστική ζωή και δίκαια θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του καιρού μας.

Το θέμα είναι να είναι κανείς παρών και ειλικρινής στον τόπο του και στην εποχή του και να μην είναι πληρωμένος…να μην εξυπηρετεί το συμφέρον, είτε για λόγους κομματικής πίστης, ειτε για λόγους τραπεζικής πίστης» ήταν τα εμπνευσμένα λόγια του αείμνηστου συγγραφέα.