Σαλμονέλα: Πώς να προστατευτείτε

Η σαλμονέλα, όπως εξήγησε στο ΕΡΤΝews, η παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας στη Σχολή ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, είναι ένα βακτήριο το οποίο είτε προκαλεί μία ελαφριά ασθένεια, τη μη τυφοειδή σαλμονέλλωση, είτε τον τυφοειδή πυρετό, που είναι ένα βαρύτερο νόσημα.

«Υπάρχει αντιβίωση η οποία δίνεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις στις βαρύτερες περιπτώσεις, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν μεγαλύτερες επιπλοκές της νόσου, που μπορεί να είναι πολύ σπάνια οστεομυελίτιδα, μηνιγγίτιδα, σπληνομεγαλία, εντερική αιμορραγία και μόνο σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις κινδυνεύει η ζωή του ατόμου», είπε η κυρία Ψαλτοπούλου.

Η σαλμονέλλα μπορεί να μεταδοθεί από μολυσμένα τρόφιμα, όπως ωμό κρέας ή αυγά. Συνήθως το καλοκαίρι υπάρχουν περισσότερα κρούσματα διότι δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής στην προετοιμασία του φαγητού. Επίσης πολλές φορές υπάρχει άγνοια για τα πρωτόκολλα της προετοιμασία του φαγητού.

Παραδείγματος χάρη είναι λάθος να πλένουμε το κατόπουλο πριν το μαγειρέψουμε γιατί οι πιτσιλιές του νερού με παθογόνα βακτήρια θα μολύνουν το νεροχύτη, τους πάγκους κλπ.

Επίσης ίσως δεν γνωρίζετε είναι ότι τα κατοικίδιά σας -και το φαγητό που τρώνε- μπορεί να φέρουν σαλμονέλα, που σημαίνει ότι θα πρέπει να πλένετε σχολαστικά τα μπολάκια με το φαγητό τους και οπωσδήποτε είναι απαραίτητο και το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών.

Ζητήσαμε από τον Γαστρεντερολόγο – Ηπατολόγο κ. Χρήστο Ζαβό, να μας ενημερώσει αναλυτικά για τη σαλμονέλα και κυρίως για το πώς μπορούμε να προστατευτούμε.

Τι είναι η σαλμονέλα (σαλμονέλωση);

Η σαλμονέλα είναι ένα βακτήριο που προκαλεί ναυτία, έμετο και οξεία διάροοια/γαστρεντερίτιδα. Μεταδίδεται από τροφές που περιέχουν σαλμονέλα, ή με το άγγιγμα ζώων όπως κοτόπουλα, πάπιες και χελώνες. Η σαλμονέλωση πρόκειται για συνήθη λοίμωξη, συνήθως όχι πολύ σοβαρή. Όμως, σε περίπτωση που το μικρόβιο της σαλμονέλας μπει στην αιματική κυκλοφορία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, ειδικά σε ανθρώπους υψηλού κινδύνου όπως:

• Φορείς AIDS, οι οποίοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• Καρκινοπαθείς που έλαβαν πρόσφατα χημειοθεραπεία
• Ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία, στην οποία υπάρχει διαταραχή των ερυθρών αιμοσφαιρίων
• Μεταμοσχευμένους ασθενείς
• Ασθενείς που λαμβάνουν μεγάλες δόσεις κορτιζόνης ή φαρμάκων που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα (ανοσοκατασταλτικά φάρμακα)
• Πρόωρα νεογνά
• Ασθενείς με καρδιοπάθειες ή προσθετικές μεταλλικές αρθρώσεις

Μπορεί να προληφθεί η λοίμωξη από σαλμονέλα (σαλμονέλωση);

Ναι. Μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες μετάδοσης της σαλμονέλας (σαλμονέλωσης) εάν:

• Πλένετε τα χέρια σας τακτικά όταν χρησιμοποιείτε την τουαλέτα, όταν φυσάτε τη μύτη σας, όταν αγγίζετε ζώα ή όταν πετάτε τα σκουπίδια
• Μένετε στο σπίτι όταν είστε άρρωστοι
• Ψήνετε επαρκώς τα φαγητά (ειδικά τα αβγά, τα πουλερικά και τα λοιπά κρέατα, και τα οστρακοειδή)
• Πλένετε επαρκώς τα φρούτα και τα λαχανικά
• Δεν πίνετε μη παστεριωμένο γάλα
• Διατηρείτε τη θερμοκρασία του ψυγείου σας κάτω από 4,4°C και του καταψύκτη κάτω από -18°C
• Πλένετε σχολαστικά τα χέρια, τα μαχαίρια και τους πάγκους όταν έρχονται σε επαφή με ωμό φαγητό

Είναι η λοίμωξη από σαλμονέλα μεταδοτική;

Η σαλμονέλωση είναι πράγματι μεταδοτική. Τα βακτήρια μπορούν να εξαπλωθούν από άτομο σε άτομο μέσω της κοπρανο-στοματικής οδού, συνήθως όταν ένα μολυσμένο άτομο δεν πλένει σωστά τα χέρια του μετά τη χρήση της τουαλέτας. Μπορεί επίσης να εξαπλωθεί μέσω μολυσμένων τροφίμων, νερού και επιφανειών. Οι σωστές πρακτικές υγιεινής, συμπεριλαμβανομένου του συχνού πλυσίματος των χεριών και του ασφαλούς χειρισμού των τροφίμων, είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της εξάπλωσης αυτής της λοίμωξης.

Τι συμπτώματα προκαλεί η σαλμονέλα (σαλμονέλωση);

Τα συμπτώματα της σαλμονέλας συνήθως αναπτύσσονται μεταξύ 12 έως 72 ωρών μετά την έκθεση στα βακτήρια. Η σαλμονέλα (σαλμονέλωση) προκαλεί τα εξής συμπτώματα:

• Ναυτία ή έμετο
• Πυρετό
• Διάρροια (υδαρής ή αιματηρή) που διαρκεί 4-10 ημέρες
• Πόνο στην κοιλιά

Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτά τα συμπτώματα διαρκούν περίπου 4 έως 7 ημέρες και πολλοί ασθενείς αναρρώνουν χωρίς ειδική θεραπεία. Ωστόσο, σε ορισμένα άτομα, η διάρροια μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή ώστε να απαιτείται νοσηλεία. Τα επίμονα συμπτώματα απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα για την αποφυγή περαιτέρω επιπλοκών.

Πότε πρέπει να πάρω τηλέφωνο τον γαστρεντερολόγο μου;

Επισκεφθείτε τον γαστρεντερολόγο σας εάν:

• Έχετε έντονο πόνο στην κοιλιά
• Δεν μπορείτε να φάτε ή να πιείτε
• Κάνετε εμετό ή κόπρανα
• Έχετε υψηλό πυρετό (πάνω από 38°C)

Πώς γίνεται η διάγνωση της σαλμονέλλας (σαλμονέλλωσης);

Η σαλμονέλα (σαλμονέλωση) διαγιγνώσκεται με καλλιέργεια κοπράνων. Όμως ο γαστρεντερολόγος σας θα σας χορηγήσει αντιβίωση ακόμα και αν δεν έχει βγει το αποτέλεσμα της καλλιέργειας, διότι μπορεί να καθυστερήσει 2-3 ημέρες.

Πώς θεραπεύεται η σαλμονέλλα (σαλμονέλλωση);

Η σαλμονέλα (σαλμονέλωση) συνήθως αυτοϊάται και δεν απαιτείται θεραπεία. Όμως, εάν υπάρχουν έντονα συμπτώματα ή εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου για επιπλοκές, πιθανόν να χρειασθεί ενδοφλέβια αντιβιοτική θεραπεία στο νοσοκομείο. Η αντιβιοτική θεραπεία από το στόμα διαρκεί από 2 εβδομάδες έως αρκετούς μήνες.

Ο ρόλος των αντιβιοτικών στη θεραπεία της λοίμωξης από σαλμονέλα

Ενώ η θεραπεία της λοίμωξης από σαλμονέλα συνήθως περιλαμβάνει υποστηρικτική αγωγή, τα αντιβιοτικά προορίζονται για συγκεκριμένες περιπτώσεις. Αυτές περιλαμβάνουν σοβαρές λοιμώξεις, λοιμώξεις που εξαπλώνονται εκτός του εντέρου ή σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο επιπλοκών. Η χρήση αντιβιοτικών στη θεραπεία της σαλμονέλωσης αμφισβητείται μερικές φορές, επειδή μπορεί να παρατείνει την φορεία των βακτηρίων και να συμβάλει στην αντίσταση στα αντιβιοτικά.

Είναι η λοίμωξη από σαλμονέλα θανατηφόρα;

Η λοίμωξη από σαλμονέλα μπορεί να είναι θανατηφόρα, ιδιαίτερα σε ορισμένες ομάδες υψηλού κινδύνου όπως οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Ο κίνδυνος σοβαρής ασθένειας αυξάνεται εάν η λοίμωξη εξαπλωθεί εκτός του εντέρου στην κυκλοφορία του αίματος ή σε άλλα σημεία του σώματος. Η έγκαιρη και αποτελεσματική θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη σοβαρών εκβάσεων.

Θεραπεύεται η λοίμωξη από σαλμονέλα;

Η σαλμονέλωση είναι θεραπεύσιμη και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν χωρίς συγκεκριμένες ιατρικές παρεμβάσεις. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη διαχείριση είναι απαραίτητες για τον μετριασμό των κινδύνων που σχετίζονται με σοβαρές περιπτώσεις.