Αλεξέι Ναβάλνι: Ποιος ήταν ο σκληρός αντίπαλος του Πούτιν – Η άνοδος, η δηλητηρίαση και τα βραβεία

Ο Αλεξέι Ναβάλνι βρέθηκε νεκρός την Παρασκευή στις ρωσικές φυλακές της Αρκτικής, όπου εξέτιε μακρά ποινή φυλάκισης. Ήταν 47 ετών και έγινε η πιο ηγετική φυσιογνωμία μεταξύ της διασπασμένης αντιπολίτευσης της Ρωσίας.

Οι υποστηρικτές του τον χαρακτήρισαν ως μια ρωσική εκδοχή του Νοτιοαφρικανού Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος μια μέρα θα απελευθερωνόταν από τη φυλακή για να ηγηθεί της χώρας. Κέρδισε το θαυμασμό πολλών Ρώσων αντιπολιτευόμενων κύκλων επειδή επέστρεψε οικειοθελώς στη Ρωσία το 2021 από τη Γερμανία, όπου υποβλήθηκε σε θεραπεία για κάτι που οι δυτικές εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν ότι ήταν μια απόπειρα δηλητηρίασής του με νευροπαραλυτικό παράγοντα στη Σιβηρία.

Η άνοδός του στο προσκήνιο

Πρώην δικηγόρος, ο Ναβάλνι έγινε γνωστός μέσα από τα ιστολόγια που εξέθεσαν την τεράστια διαφθορά, όπως είπε, σε όλο τη ρωσική ελίτ, περιγράφοντας τη Ρωσία ως κυβερνώμενη από “απατεώνες και κλέφτες“.

Συμμετείχε σε ρωσικές εθνικιστικές πορείες τη δεκαετία του 2000. Έκανε εκκλήσεις για περιορισμούς στη μετανάστευση και προχώρησε σε επικρίσεις που προκάλεσαν τη διαγραφή του από το φιλελεύθερο κόμμα της αντιπολίτευσης Yabloko το 2007.

Διακωμώδησε την ελίτ του Βλαντίμιρ Πούτιν και εξέθεσε τη χλιδή του τρόπου ζωής των ανώτερων αξιωματούχων, χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο και ακόμη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για να απεικονίσει αυτό που που περιέγραψε ως “τεράστιες περιουσίες και πολυτελή ακίνητα“.

Όταν οι διαδηλώσεις κατά του Πούτιν φούντωσαν τον Δεκέμβριο του 2011, μετά από εκλογές που αμαυρώθηκαν από κατηγορίες για νοθεία, ήταν ένας από τους πρώτους ηγέτες που συνελήφθησαν για τις αντιδράσεις τους.

Ο Ναβάλνι προέβλεψε από καιρό ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πολιτικές αναταραχές, συμπεριλαμβανομένης της επανάστασης, επειδή είπε ότι ο Πούτιν είχε δημιουργήσει ένα εύθραυστο σύστημα προσωπικής διακυβέρνησης που βασίζεται στη συκοφαντία και τη διαφθορά.

Τι υποστηρίζει το Κρεμλίνο

Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι ο Πούτιν έχει ενημερωθεί για τον θάνατό του. Το Κρεμλίνο απέρριψε τους ισχυρισμούς του Ναβάλνι περί διαφθοράς και πλούτου του Πούτιν. Το κίνημα του Ναβάλνι κρίθηκε παράνομο και οι περισσότεροι από τους ανώτερους συμμάχους του έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία και τώρα ζουν στην Ευρώπη.

Οι Ρώσοι αξιωματούχοι χαρακτήρισαν τον Ναβάλνι εξτρεμιστή που ήταν μαριονέτα της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών CIA, η οποία, όπως λένε, προσπαθεί να σπείρει τους σπόρους της επανάστασης για να αποδυναμώσει τη Ρωσία και να την καταστήσει πελατειακό κράτος της Δύσης.

Ο Ναβάλνι συνελήφθη αμέτρητες φορές για τη διοργάνωση δημόσιων συγκεντρώσεων και διώχθηκε επανειλημμένα με κατηγορίες όπως διαφθοράς, υπεξαίρεσης και απάτης. Είπε ότι οι κατηγορίες και οι καταδίκες είχαν πολιτικά κίνητρα. Ο Ναβάλνι είχε επιπλέον 19 χρόνια σε σωφρονιστικό κατάστημα υψίστης ασφαλείας και προστέθηκαν στην ποινή φυλάκισής του το 2023.

Δηλητηρίαση και φυλάκιση

Τον Αύγουστο του 2020, ο Ναβάλνι αρρώστησε κατά τη διάρκεια μιας πτήσης από το Τομσκ της Σιβηρίας προς τη Μόσχα. Ο πιλότος έκανε αναγκαστική προσγείωση, σώζοντας τη ζωή του και ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε αεροπορικώς στο Βερολίνο, όπου νοσηλεύτηκε για τις επιπτώσεις μιας νευροτοξίνης που δοκιμάζει ο γερμανικός στρατός, ένα δηλητήριο που αναπτύχθηκε στη Σοβιετική Ένωση.

Ο Πούτιν απέρριψε μια κοινή έρευνα των μέσων ενημέρωσης που ανέφερε ότι είχε μια ομάδα δολοφόνων της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας FSB. “Αν κάποιος ήθελε να τον δηλητηριάσει, θα τον είχε αποτελειώσει“, είπε.

Μετά τη νοσηλεία του στη Γερμανία, επέστρεψε αμέσως στη Ρωσία, αλλά συνελήφθη κατευθείαν από τις αρχές. Αυτό οδήγησε σε εκτεταμένες διαδηλώσεις και σε βίαια επεισόδια μεταξύ της ρωσικής αστυνομίας και οπαδών του Ναβάλνι. Η ρωσική αστυνομία προχώρησε σε περισσότερες από 4.400 συλλήψεις και απέκλεισε το κέντρο πολλών πόλεων, μεταξύ αυτών και της πρωτεύουσας Μόσχας. Η σύζυγος του Αλεξέι Ναβάλνι, Γιούλια, συνελήφθη επίσης από την αστυνομία, προτού αφεθεί ελεύθερη λίγες ώρες αργότερα.

Στις 2 Φεβρουαρίου αντικαταστάθηκε η προηγούμενη με αναστολή καταδίκη του από δικαστήριο της Μόσχας με ποινή φυλάκισης, που σημαίνει ότι θα εξέτιε ποινή 3,5 ετών σε σωφρονιστικό στρατόπεδο εργασίας. Ο Ναβάλνι κατήγγειλε το βασανισμό του στη διάρκεια του εγκλεισμού του στο στρατόπεδο με τη στέρηση του ύπνου. Επίσης, οι ρωσικές αρχές του αρνήθηκαν ιατρική βοήθεια. Στις 31 Μαρτίου ο Ναβάλνι ανακοίνωσε ότι κατέρχεται σε απεργία πείνας. Η Διεθνής Αμνηστία κατηγόρησε τον Πούτιν ότι σκοτώνει αργά τον Ναβάλνι με βασανιστήρια και απάνθρωπη μεταχείριση στη φυλακή. Στις 19 Απριλίου ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο για κρατουμένους.

Βραβεία και διακρίσεις

Ο Ναβάλνι ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης για το 2021. Τον Σεπτέμβριο του 2021 τιμήθηκε με το βραβείο του Ιππότη για την Ελευθερία. Τιμήθηκε με το βραβείο Ζαχάροφ για τους αγώνες του εναντίον της διαφθοράς στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 2021.

Ο θάνατός του

Στις 16 Φεβρουαρίου 2024, η ρωσική σωφρονιστική υπηρεσία ανακοίνωσε ότι ο Αλεξέι Ναβάλνι πέθανε στη φυλακή στο Γιάμαλο-Νένετς όπου κρατούνταν, αφού έκανε μια βόλτα και ένιωσε αδιαθεσία εκείνο το πρωί. Η δήλωση της υπηρεσίας υποστήριξε ότι ελήφθησαν όλα τα απαραίτητα μέτρα ανάνηψης, αλλά δεν απέδωσαν. Το παραϊατρικό προσωπικό επιβεβαίωσε τον θάνατο του καταδίκου.