Η μεγάλη περιβαλλοντική αξία της Ρεματιάς Χαλανδρίου

Για άλλη μία φορά θα αναφερθούμε στη Ρεματιά Χαλανδρίου, αφού το φυσικό της κάλλος και η περιβαλλοντική της αξία «δεν μας αφήνει» τα περιθώρια να μην το πράξουμε. Κατά καιρούς απειλήθηκε και σε αρκετές περιπτώσεις χρειάστηκε να παρέμβει ο Δήμος Χαλανδρίου για να αποτρέψει καταπατήσεις και τσιμεντοστρώσεις που επιχειρήθηκαν. Έγιναν παρεμβάσεις με στόχο την ανάδειξή της σε περιοχή που αποτελεί ιδανική περίπτωση για περιπάτους και για το λόγο αυτό έχουν τοποθετηθεί σε ορισμένα σημεία κιόσκια. Επίσης η άσκηση στο φυσικό περιβάλλον, αλλά και οι περίπατοι φιλόζωων με τα κατοικίδιά τους, είναι καθημερινή εικόνα.

Όμως η ομορφιά δεν προκύπτει με αυτόματους τρόπους, καθώς συνεχείς είναι οι κίνδυνοι. Το καλοκαίρι που μας πέρασε, σε δράση καθαρισμού της, εκατοντάδες εθελοντές, πολίτες αλλά και μαθητές συμμετείχαν στη δράση καθαρισμού της Ρεματιάς που πραγματοποίησε την Κυριακή 2 Ιουνίου, ο Δήμος Χαλανδρίου σε συνεργασία με τον Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Ρεματιάς Πεντέλης Χαλανδρίου και τον Σύλλογο Εθελοντών της Πολιτικής Προστασίας του Δήμου μας. Στην ανακοίνωση εκείνης της περιόδου, αναφέρονταν πως: «Τη δράση στήριξαν με τη συμμετοχή τους το 2ο Σύστημα Προσκόπων Χαλανδρίου, το 3ο Σύστημα Προσκόπων Τούφας Χαλανδρίου, το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού (τοπικό τμήμα Χαλανδρίου), η Ένωση Συλλόγων Γονέων Μαθητών Δήμου Χαλανδρίου και ο πεζοπορικός σύλλογος “Δραπέτες της πόλης”. Συλλέχθηκαν συνολικά 40 μεγάλες μαύρες σακούλες με απορρίμματα».

Συνεπώς όσοι/ες «συνέβαλλαν» στη δημιουργία της ύλης των απορριμμάτων, που κάποιοι άλλοι μάζεψαν, για να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον και να μην γίνει το σκουπιδαριό φράγμα στις χειμωνιάτικες αυξημένες ροές, με κίνδυνο τα πλημμυρικά φαινόμενα, είναι παράγοντας κινδύνου.

Ας δούμε όμως πως περιγράφει ο Δήμος Χαλανδρίου τη Ρεματιά, που πολύς κόσμος την ξέρει μόνο από τις συναυλίες στο θέατρο της Ρεματιάς, χωρίς να έχει πλήρη εικόνα της περιβαλλοντικής αξίας.

«Ρεματιά Χαλανδρίου

Συγκριτικό περιβαλλοντικό πλεονέκτημα της περιοχής του Χαλανδρίου είναι η Ρεματιά Χαλανδρίου, που αρχίζει από τις νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Πεντέλη. Από το σημείο εκείνο ξεκινούν τρεις κλάδοι: το ρέμα Βαθύ, το ρέμα Άνω Πεντέλης και το ρέμα Νέας Πεντέλης. Οι κλάδοι Άνω και Νέας Πεντέλης ενώνονται σε υψόμετρο 280 μέτρων περίπου και συνεχίζουν σαν προέκταση του κύριου ρέματος, το οποίο συμβάλει με τον κλάδο του ρέματος Βαθύ, κοντά στα όρια των Δήμων Βριλησσίων και Μελισσίων (σε υψόμετρο 262 μέτρων), σχηματίζοντας έτσι τον κύριο κλάδο του ρέματος Πεντέλης – Χαλανδρίου.

Στη συνέχεια, το ρέμα, διασχίζει με κατεύθυνση ΝΝΔ την περιοχή του Χαλανδρίου και τμήμα του Αμαρουσίου. Στο ύψος της οδού Σολωμού, στο Χαλάνδρι, αποκόπτεται από την οικιστική δόμηση και εισέρχεται σε σκεπαστό αγωγό, ο οποίος εκβάλει στον Ποδονίφτη και στη συνέχεια στον Κηφισό ποταμό. Λόγω της τοπογραφίας και της μικρής παροχετευτικής δυνατότητας του αγωγού αυτού συχνά δημιουργούνται πλημμυρικά φαινόμενα στην ευρύτερη περιοχή.

Α. Κλιματικά χαρακτηριστικά

Το κλίμα της ευρύτερης περιοχής χαρακτηρίζεται ως ημίξηρο με μικρό πλεόνασμα ύδατος κατά το χειμώνα. Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται από αύξηση των μέσων θερμοκρασιών τους θερμούς μήνες καθώς και από πλημμυρικές βροχοπτώσεις.

Τα υδρολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής ακολουθούν αυτά της ευρύτερης περιοχής του λεκανοπεδίου. Αξίζει μόνο να σημειωθεί ότι το μέγιστο ωριαίο ύψος βροχής των τελευταίων χρόνων προσεγγίζει το χρόνο απορροής της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος ενώ το ύψος του υδροφόρου ορίζοντα υπολογίζεται σε 2 έως 10 μέτρα ανάλογα με τη γεωμορφολογία και τη σύσταση του εδάφους.

Β. Φυσικά χαρακτηριστικά

Η ρεματιά, όπως και όλα τα ρέματα, βρίσκεται σε μια διαρκή δυναμική εξέλιξη. Διαβρώνεται, μετακινείται, δημιουργεί μαιάνδρους και γενικά ποτέ δύο συνεχή χρόνια δεν είναι η ίδια ακριβώς.

Οι κλίσεις της κοίτης ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή και σε ορισμένα σημεία είναι αρκετά έντονες. Το εύρος διακύμανσης είναι από 2 έως και 47%, γεγονός που συμβάλλει σημαντικά στην διαμόρφωση της μορφολογίας της κοίτης.

Γ. Χλωρίδα και Πανίδα

Η ευρύτερη περιοχή μελέτης ανήκει στην ευμεσογειακή ζώνη βλάστησης. Πολλά στοιχεία της αρχέγονης βλάστησης έχουν διατηρηθεί ενώ παράλληλα έχουν εισαχθεί και άλλα φυτά, με είδη ξενικά, προσαρμοσμένα στο μεσογειακό κλίμα.

Σε όλη την έκταση του ρέματος συναντώνται τρεις κατηγορίες φυτών: τα αυτόχθονα, τα διαφυγόντα από τους παρακείμενους κήπους, ξενικά είδη που όμως φύονται πλέον ως αυτοφυή και τα καλλιεργημένα, εκείνα δηλαδή που έχουν φυτευτεί από τους κατοίκους. Μερικά από αυτά είναι: μοσχάγκαθο (Eryngium campestre), παπαρούνα (Papaver rhoeas), σχίνο (Pistacia lentiscus), πλάτανος (Platanus orientalis), κ.α.

Η Ρεματιά αποτελεί επίσης μόνιμο καταφύγιο, τόπο αναπαραγωγής ή διαχείμασης και για ένα μεγάλο αριθμό ειδών ορνιθοπανίδας. Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε τα παρακάτω: Δεκαοχτούρα (Streptopelia decaocto), Κότσυφας (Τurdus merula), Καρακάξα (Pica pica), Σπίνος (Fringilla coelebs), Καρδερίνα (Carduelis carduelis). Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχει εγκατασταθεί στο ρέμα ένας αρκετά μεγάλος πληθυσμός παπαγάλων».

Στις εποχές που η φύση μας εκδικείται για τις αλόγιστες παρεμβάσεις σε βάρος της και ειδικά στα ρέματα, με τον εγκιβωτισμό τους και την μετατροπή τους σε αυτοσχέδιες χωματερές, η Ρεματιά και όσοι την προσέχουν, είναι ένα καλό παράδειγμα για μίμηση.

Έρευνα & φωτο: Νάσος Μπράτσος

Πηγή: ertnews.gr