Ιστορική ματιά στα γεγονότα του 1974: Μαρτυρίες και ιστορικές αποκαλύψεις για τη δικτατορία και την απόβαση στην Κύπρο

Ο Σωτήρης Ρίζας, Διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, μίλησε στην εκπομπή UPDATE του ΕΡΤNews και στον δημοσιογράφο Θάνο Σιαφάκα, για τις κρίσιμες στιγμές που οδήγησαν στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Αναφερόμενος στην περίοδο από τις 16 έως τις 19 Ιουλίου, ο κ. Ρίζας επισήμανε: «Η ΚΥΠ κατέγραφε τις κινήσεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, και οι πληροφορίες ήταν επαρκείς για να προκαλέσουν ανησυχία στην Αθήνα και να ενισχύσουν την αμυντική προσπάθεια, ιδίως της Κύπρου. Κάτι τέτοιο δεν έγινε. Υπήρχαν όλα τα στοιχεία που έδειχναν ότι κάτι επίκειται. Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα. Γιατί συνδέεται και με την απόφαση του Ιωαννίδη να εκτελέσει το πραξικόπημα για την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου».

Ο κ. Ρίζας τόνισε πως η περίοδος της δικτατορίας χαρακτηριζόταν από σύγχυση και αδυναμία λήψης σωστών αποφάσεων: «Η Ελλάδα εκείνη τη στιγμή πληρώνει το γεγονός ότι είναι δικτατορία. Δεν υπάρχει δημόσιος διάλογος ούτε έμπειροι πολιτικοί που να καταλαβαίνουν τις διεθνείς παραμέτρους του Κυπριακού. Επικρατούσε ένας δυισμός εξουσίας: από τη μία η άτυπη δομή του Ιωαννίδη και από την άλλη η τυπική δομή που δεν μπορούσε να ελέγξει την κατάσταση».

Συμπλήρωσε ότι οι εξελίξεις επιβεβαίωσαν την απουσία ενός συγκροτημένου σχεδίου: «Πρέπει να αποδώσουμε περισσότερη σημασία στη σύγχυση παρά στην υπόθεση ότι υπήρχε ένα καλά δουλεμένο σχέδιο ή σενάριο».

Μέλπω Λεκατσά: Αντιστασιακή μνήμη και κοινωνικές διδαχές

Η φαρμακοποιός Μέλπω Λεκατσά, φαρμακοποιός στο Πολυτεχνείο έδωσε μια διαφορετική διάσταση στην ίδια εκπομπή, συνδέοντας την ιστορική μνήμη με τις σύγχρονες προκλήσεις. Αναφερόμενη στις εμπειρίες της από το καθεστώς, σημείωσε: «Όταν ήμουν κρατούμενη στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, οι ανακριτές προσπαθούσαν να μας πείσουν για διάφορα παράλογα σενάρια. Μου έλεγαν για τον βασιλιά Κωνσταντίνο ότι είναι εξαδάκτυλος και ότι θα πάρουμε την Κωνσταντινούπολη. Αυτό δείχνει τον μεγαλοϊδεατισμό και την κακή εκτίμηση της κατάστασης που χαρακτήριζε τη δικτατορία».

Η κα Λεκατσά αναφέρθηκε επίσης στη σημασία του Πολυτεχνείου ως καθοριστικής στιγμής: «Το Πολυτεχνείο ήταν το πρώτο γερό χτύπημα στη δικτατορία. Ήταν μια κίνηση που ξεπήδησε από τη θέληση της νιότης να αντισταθεί. Το μήνυμα ήταν ότι ο απλός άνθρωπος μπορεί να κάνει τη διαφορά».

Καταλήγοντας, εξέφρασε την ανησυχία της για την άνοδο νεοφασιστικών και ναζιστικών κινημάτων στην Ευρώπη: «Η Ευρώπη δείχνει κοντή μνήμη, ξεχνώντας το Ολοκαύτωμα και τους πολέμους. Είμαι πολύ ανήσυχη για το μέλλον, καθώς νεοφασιστικά μορφώματα και πόλεμοι αναδύονται ξανά στα σπλάχνα της Ευρώπης».

Δείτε αναλυτικότερα τη συζήτηση στο βίντεο:

Πηγή: ertnews.gr