Πιέσεις για εξομάλυνση των σχέσεων με τη Συρία – Η πρόταση της Μελόνι και ο προβληματισμός στην Ε.Ε. για την απέλαση των προσφύγων

Ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με επικεφαλής την Ιταλία, ασκούν πιέσεις για την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων με τη Συρία, σε μια προσπάθεια να διευκολύνουν τις απελάσεις μεταναστών. Σύμφωνα με το Politico, η κίνηση αυτή αντανακλά την αυξανόμενη δημοτικότητα των ακροδεξιών αντιμεταναστευτικών κομμάτων σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, τα οποία πιέζουν για αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, μιλώντας ενώπιον της ιταλικής Γερουσίας πριν από τη συνάντηση των ηγετών της Ε.Ε., τόνισε: «Είναι απαραίτητο να αναθεωρηθεί η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συρία και να συνεργαστούμε με όλους τους παράγοντες, για να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε οι Σύροι πρόσφυγες να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους με εθελοντικό, ασφαλή και βιώσιμο τρόπο».

Η στάση της ΕΕ απέναντι στο καθεστώς Άσαντ

Μετά τη βίαιη καταστολή των διαδηλωτών από το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ το 2011, η ΕΕ διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με τη Συρία. Ο Άσαντ κατηγορήθηκε για χρήση χημικών όπλων και βασανιστήρια κατά του λαού του κατά τη διάρκεια του αιματηρού εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε. Ωστόσο, χάρη στη στρατιωτική υποστήριξη του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, το καθεστώς του Άσαντ επιβίωσε, ενώ ο πόλεμος βυθίστηκε σε αδιέξοδο και ο Σύρος πρόεδρος βρέθηκε σε διεθνή απομόνωση.

Η Μελόνι σχεδιάζει να θέσει το ζήτημα των σχέσεων με τη Δαμασκό στη συνάντηση των ηγετών των 27 κρατών μελών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με διπλωμάτες της Ε.Ε. που μίλησαν στο Politico, οι προτάσεις αυτές έρχονται σε μια εποχή που η στήριξη στα αντιμεταναστευτικά κόμματα στην Ευρώπη αυξάνεται, όπως φάνηκε από τις πρόσφατες ευρωεκλογές, όπου κέρδισαν έδαφος κόμματα όπως η Εθνοσυνέλευση στη Γαλλία και το AfD στη Γερμανία.

Διχασμός εντός της ΕΕ για τις σχέσεις με τη Συρία

Αρκετές χώρες της ΕΕ υποστηρίζουν την ανάγκη επαναπροσέγγισης με τη Συρία για να διευκολυνθούν οι απελάσεις προσφύγων και μεταναστών. Η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Πολωνία είναι μερικές από τις χώρες που πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση, με την τελευταία να δέχεται κριτική από την ΕΕ για την πρόθεσή της να αναστείλει τα δικαιώματα ασύλου για τους μετανάστες που φτάνουν μέσω Λευκορωσίας.

Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, και συγκεκριμένα η στρατιωτική δράση του Ισραήλ στον Λίβανο, φαίνεται να δίνει νέα ώθηση στις συζητήσεις για τις απελάσεις των Σύρων προσφύγων. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι σχεδόν 200.000 Σύροι και Λιβανέζοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους τον Οκτώβριο του 2024. Στην Ευρώπη, περισσότεροι από 1 εκατομμύριο Σύροι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο έχουν φτάσει τα τελευταία 10 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του 2021 από την Υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Οι αντιδράσεις εντός της ΕΕ

Παρά την πίεση από ορισμένες χώρες, άλλες είναι πιο επιφυλακτικές. Η Ολλανδία, για παράδειγμα, δηλώνει ότι δεν είναι έτοιμη να στηρίξει την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων με τη Συρία, καθώς δεν τη θεωρεί ασφαλή χώρα για επιστροφή των προσφύγων. «Η κατάσταση είναι πολύ πιο περίπλοκη», δήλωσε ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Κάσπαρ Βέλντκαμπ.

Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ, ανέφερε σε επιστολή του ότι η ΕΕ είναι πρόθυμη να εξετάσει τρόπους στήριξης του συριακού λαού, αλλά δεν έχουν διαφανεί συγκεκριμένα βήματα προς την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Δαμασκό.

Παρά τις αντιθέσεις, ορισμένοι Ευρωπαίοι διπλωμάτες επιμένουν ότι ήρθε η ώρα για μια νέα συζήτηση για το μέλλον των σχέσεων με τη Συρία. «Ο Άσαντ είναι εκεί, δεν μπορούμε να αγνοούμε αυτή την πραγματικότητα», δήλωσε ο Αυστριακός υπουργός Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ.

Συνολικά, το θέμα της αποκατάστασης των σχέσεων με τη Συρία παραμένει αμφιλεγόμενο, με κάποιες χώρες να επιμένουν στη στήριξη αυστηρών μεταναστευτικών πολιτικών και άλλες να εκφράζουν επιφυλάξεις για τη συνεργασία με το καθεστώς Άσαντ.