Μελέτη: Πώς το άγχος μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα

Το άγχος μπορεί να διαταράξει το μικροβίωμα του εντέρου, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, σύμφωνα με νέα μελέτη που έγινε σε ποντίκια. Η έρευνα έδειξε ότι ο στρεσαρισμένος εγκέφαλος απενεργοποιεί άμεσα συγκεκριμένους αδένες στο έντερο, επηρεάζοντας τα βακτήρια του μικροβιώματος και το ευρύτερο ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι ερευνητές γνωρίζουν εδώ και καιρό, ότι το έντερο και ο εγκέφαλος «συνομιλούν» μεταξύ τους. Όταν ένας άνθρωπος βιώνει στρες, ο εγκέφαλός του διεγείρει την απελευθέρωση ορμονών που μπορούν να προκαλέσουν παθήσεις του εντέρου, όπως η φλεγμονώδης νόσος. Επίσης, ορισμένα βακτήρια στο έντερο μπορεί να απελευθερώσουν χημικά σήματα που επηρεάζουν τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά ενός ατόμου.

Ωστόσο, οι επιστήμονες γνωρίζουν λιγότερα για τα μονοπάτια νευρωνικής επικοινωνίας. Ο Ιβάν ντε Αρούχο, νευροεπιστήμονας στο Ινστιτούτο Max Planck στη Γερμανία και οι συνεργάτες του, εστίασαν σε μικρά όργανα που ονομάζονται αδένες του Brunner και βρίσκονται στα τοιχώματα του λεπτού εντέρου. Η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει ελάχιστα για αυτούς τους αδένες, εκτός από το ότι παράγουν βλέννα και περιέχουν πολυάριθμους νευρώνες.

Πειράματα σε ποντίκια των οποίων είχαν αφαιρεθεί οι αδένες του Brunner, έδειξαν ότι τα ζώα έγιναν πιο ευάλωτα στη μόλυνση ενώ παρατηρήθηκε αύξηση των δεικτών φλεγμονής. Η ομάδα παρατήρησε παρόμοια αντίδραση και στους ανθρώπους. Οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική αφαίρεση όγκων που βρίσκονταν στο τμήμα του εντέρου που περιέχει τους αδένες του Brunner, είχαν υψηλότερα επίπεδα λευκών αιμοσφαιρίων, γεγονός που υποδηλώνει φλεγμονή.

Μια πιο προσεκτική ανάλυση έδειξε ότι η αφαίρεση των αδένων Brunner στα ποντίκια εξουδετερώνει τα βακτήρια του γένους Lactobacillus που ζουν στο λεπτό έντερο. Όταν εξαφανιστούν οι γαλακτοβάκιλλοι, προκαλείται «διαρροή» στο έντερο και «τα πράγματα που δεν πρέπει να περάσουν στο αίμα, περνούν», εξήγησε ο ερευνητής. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε αυτά τα ξένα μόρια, προκαλώντας φλεγμονή και ασθένεια.

Οι ερευνητές στη συνέχεια εξέτασαν τους νευρώνες των αδένων. Διαπίστωσαν ότι οι νευρώνες συνδέονται με ίνες στο πνευμονογαστρικό νεύρο, μια οδό επικοινωνίας μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου. Αυτές οι ίνες φτάνουν στην αμυγδαλή του εγκεφάλου, η οποία εμπλέκεται στην απόκριση του συναισθήματος και του στρες.

Όταν η ερευνητική ομάδα έθεσε σε συνθήκες χρόνιου στρες ποντίκια τα οποία είχαν ακόμη αδένες Brunner, διαπίστωσε πως τα επίπεδα του γαλακτοβάκιλλου είχαν μειωθεί ενώ είχαν αυξηθεί τα επίπεδα της φλεγμονής. Αυτό υποδηλώνει ότι το άγχος είχε απενεργοποιήσει τους αδένες του Brunner.

«Η κατανόηση των συγκεκριμένων οδών που συνδέουν τον εγκέφαλο και το έντερο θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να μελετήσουν για παράδειγμα, γιατί μερικοί άνθρωποι είναι πιο ανθεκτικοί στο στρες από άλλους» πρότεινε ο Κριστόφ Θαϊς, μικροβιολόγος και νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια.

Ο ντε Αρούχο δήλωσε πως η μελέτη θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στη θεραπεία διαταραχών που σχετίζονται με το στρες, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Η ομάδα του τώρα μελετά εάν το χρόνιο στρες επηρεάζει αυτή την οδό στα βρέφη, τα οποία λαμβάνουν τον γαλακτοβάκιλλο μέσω του μητρικού γάλακτος.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Cell».