Ουκρανική εισβολή στο Κουρσκ: Τι θα συμβεί αν κλείσει ο αγωγός που μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη

Οι σφοδρές μάχες στη ρωσική πόλη Σούντζα, απ’ όπου περνά ο αγωγός που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη Δυτική Ευρώπη μέσω Ουκρανίας, εγείρουν ανησυχίες για μια ξαφνική διακοπή της ροής του αερίου πριν τη λήξη της πενταετούς συμφωνίας με τη Gazprom στο τέλος του έτους, την οποία, ούτως ή άλλως, το Κίεβο έχει δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να ανανεώσει ή να παρατείνει.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου που διαμετακομίστηκε στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας την περασμένη χρονιά μειώθηκε στα 14,65 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) από 20,5 bcm που ήταν το 2022.

Επί του παρόντος, η Gazprom ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει να διοχετεύει αέριο στον αγωγό, ενώ ο δημόσιος φορέας διαμετακόμισης φυσικού αερίου της Ουκρανίας από την πλευρά του επίσης επιβεβαίωσε ότι οι εργασίες συνεχίζονται κανονικά.

Ωστόσο, αναλυτές της ενεργειακής αγοράς επισημαίνουν ότι υπάρχει κίνδυνος η Gazprom να χρησιμοποιήσει τις μάχες ως δικαιολογία για να μειώσει τις ροές ή από την άλλη πλευρά ο διαχειριστής του συστήματος φυσικού αερίου της Ουκρανίας να κηρύξει κατάσταση ανωτέρας βίας, όπως άλλωστε είχε γίνει σε άλλο σημείο εισόδου της διαμετακομιστικού αγωγού αερίου στη Σοκρανίβσκα το 2022 και να διακόψει τη ροή επικαλούμενος τότε «την παρέμβαση των δυνάμεων κατοχής σε τεχνικές διαδικασίες».

Τα προβλήματα που θα προκληθούν στην Ευρώπη

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, τα περισσότερα κράτη της ΕΕ έχουν μειώσει την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο. Οι κύριοι αποδέκτες του ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας ήταν η Αυστρία, η Σλοβακία, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Κροατία, η Σλοβενία ​​και η Μολδαβία.

Η Αυστρία εξακολουθεί να προμηθεύεται το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που χρειάζεται μέσω της Ουκρανίας, όμως έχει ανακοινώσει ότι έχει τη δυνατότητα να εισάγει αέριο από την Ιταλία και τη Γερμανία, ενώ οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας της χώρας διαβεβαιώνουν ότι έχουν λάβει προληπτικά μέτρα, αν σταματήσει η παροχή του ρωσικού φυσικού αερίου.

Οι υπόλοιπες χώρες έχουν διαφοροποιήσει τις πηγές τροφοδότησής τους και έχουν λάβει μέτρα για τη μείωση της ζήτησης.

Η Μολδαβία πέρυσι προμηθεύτηκε όλο της το φυσικό αέριο από τις ευρωπαϊκές αγορές, αφήνοντας το αέριο από την Gazprom για την Υπερδνειστερία, την ντε φάκτο αποσχισθείσα ανατολική περιοχή της χώρας.

Οι εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Κροατία είναι πλέον ελάχιστες και στη Σλοβενία επίσης έχουν πέσει σχεδόν στο μηδέν μετά τη λήξη των συμβάσεων με την Gazprom. Οι δύο χώρες έχουν στραφεί κυρίως προς την Αλγερία ως εναλλακτική πηγή προμήθειας φυσικού αερίου.

Η Ουγγαρία βασίζεται μεν στο ρωσικό αέριο, αλλά από μια εναλλακτική οδό: τον αγωγό TurkStream, ενώ η Ιταλία προμηθεύεται το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που καταναλώνει από το Αζερμπαϊτζάν και την Αλγερία.

Εναλλακτικοί τρόποι μεταφοράς του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη

Σε περίπτωση που κλείσει ο αγωγός στη Σούντζα, η Gazprom είναι πολύ πιθανό να επιλέξει να προμηθεύει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω άλλης διαδρομής, για παράδειγμα μέσω του TurkStream ή της Βουλγαρίας, της Σερβίας και της Ουγγαρίας. Ωστόσο, από τεχνική άποψη οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η χωρητικότητα αυτών των αγωγών είναι περιορισμένη.

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η ΕΕ προσπαθεί να διαφοροποιήσει τις πηγές από τις οποίες προμηθεύεται φυσικό αέριο και γι’ αυτό το λόγο συμφώνησε να διπλασιάσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν σε τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2027.

Εντούτοις, με την εγχώρια κατανάλωση του Αζερμπαϊτζάν να αναμένεται να αυξηθεί, αναλυτές της ενεργειακής αγοράς προβλέπουν ότι μόνο 1,7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου θα είναι διαθέσιμα για εξαγωγές.

Οι απώλειες της Gazprom

Η Ρωσία υπολογίζεται ότι θα χάνει περίπου 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως αν σταματήσουν οι εξαγωγές, με βάση την αναμενόμενη μέση τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη για το 2025. Σήμερα, οι ημερήσιες εξαγωγές αερίου στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας ανέρχονται σε περίπου 40 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, σύμφωνα με στοιχεία του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού.

Πηγή: Reuters