Μέση Ανατολή: Ποιον συμφέρει ένας διευρυμένος περιφερειακός πόλεμος

Σε μια παρατεταμένη πολεμική σύρραξη, οι δολοφονίες αντιπάλων έχουν εξ ορισμού τακτικό χαρακτήρα με πολύ λίγα παραδείγματα στην ιστορία που έχουν στρατηγικές συνέπειες, όπως η δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας το 1914 που πυροδότησε τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι πρόσφατες δολοφονίες του ανώτερου αξιωματούχου της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ στη Βηρυτό πριν λίγες ημέρες και του στρατιωτικού διοικητή της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντέιφ, τον περασμένο μήνα, από την πλευρά του Τελ Αβίβ ήταν δικαιολογημένες εξαιτίας του ρόλου αυτών των στρατιωτικών στα χτυπήματα κατά του Ισραήλ.

Όμως η δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη μετά την ορκωμοσία του νέου Ιρανού προέδρου, που αποδίδεται ευρέως στο Ισραήλ, είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση. Δεν πρόκειται για δικαιοσύνη, ανταπόδοση ή ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ακόμη και κάτω από το ισραηλινό πρίσμα, αλλά για πρόκληση σε κλιμάκωση των συγκρούσεων.

Ενδεχομένως να υπάρχουν περισσότερες από μία εξηγήσεις: μπορεί το Ισραήλ να μην έκανε μια σοβαρή αξιολόγηση του κινδύνου και αντ’ αυτού είχε σαν κίνητρο την άμεση ικανοποίηση, αδιαφορώντας για τις συνέπειες, ή ακόμη χειρότερα, το Ισραήλ να προκαλεί σκόπιμα κλιμάκωση με την ελπίδα ότι η επιδείνωση της κατάστασης θα παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες στη σύγκρουση.

Αυτές οι δολοφονίες των υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Χαμάς και της Χεζμπολάχ εγείρουν τρία σημαντικά ερωτήματα:

Πρώτον, γιατί το Ισραήλ δεν χρησιμοποίησε αυτό το επιχειρησιακό μοντέλο πριν από μήνες, αντί να εξαπολύσει μια πλήρους κλίμακας εισβολή στη Γάζα.  Αν το Ισραήλ μπορεί να εκτελέσει με ακρίβεια μια άψογη επιχείρηση από απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων, γιατί να βομβαρδίζει τη Γάζα για 10 ολόκληρους μήνες;

Δεύτερον, τι πέτυχε όσον αφορά στην αλλαγή των ισορροπιών και της δυναμικής της σύγκρουσης, δεδομένου ότι το Ισραήλ δεν έχει κάποιο σχέδιο ή πολιτικό πλαίσιο για το μέλλον της Γάζας;

Τρίτον, η κλιμάκωση θεωρείται από την κυβέρνηση Νετανιάχου αναπόφευκτη και είναι το Ισραήλ προετοιμασμένο για ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Το Ισραήλ θα μπορούσε να εξοντώσει τον Χανίγια οπουδήποτε στη Μέση Ανατολή, ωστόσο σκόπιμα επέλεξε να το κάνει στο Ιράν και μάλιστα λίγο μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου της χώρας. Αυτό ξεπερνά τα όρια του τολμηρού εγχειρήματος και αποτελεί τον ορισμό της προκλητικής ενέργειας.

«Αυτή η επίθεση ήταν ένα τεράστιο χαστούκι για το Ιράν», δήλωσε στους Νιου Γιορκ Τάιμς ο Αλί Ακμπάρ Μπεχμανές, εξέχων πολιτικό στέλεχος του κόμματος του νέου προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν , συμπληρώνοντας ότι «ταπείνωσε τη χώρα μας και υπονόμευσε ολόκληρο τον μηχανισμό ασφαλείας μας».

Με την ενέργεια αυτή, το Ισραήλ δεν άφησε άλλη επιλογή στο Ιράν από το να αντιδράσει.  Το μεγάλο ερωτηματικό είναι το εύρος αυτής της αντίδρασης. Για την Τεχεράνη, το Ισραήλ βρίσκεται σε θέση στρατηγικής κατωτερότητας, περικυκλωμένο από φιλοϊρανικές οργανώσεις, έχοντας συγκεντρώσει τις καταδίκες όλου του κόσμου για τη δολοφονία Χανίγια και χωρίς γεωπολιτικό σχέδιο. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ιράν θα κληθεί να αποδείξει αν μπορεί να ελέγξει την αναπόφευκτη κλιμάκωση της σύγκρουσης μετά από αντίποινα.

Το χειρότερο σενάριο για το Ιράν θα ήταν μια κλιμάκωση που κατά κάποιο τρόπο θα εμπλέκει τον αμερικανικό παράγοντα. Όμως ποιος θα ενδιαφερόταν για μια τέτοια κλιμάκωση εκτός από τον Νετανιάχου για την πολιτική του επιβίωση;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν φαίνεται να υποστηρίζουν ένθερμα αυτό σενάριο και βρίσκονται σε στάδιο επανεξέτασης της στάσης τους, δεδομένων και των επικείμενων προεδρικών εκλογών τον Νοέμβριο, ενώ το Ιράν, όπως δείχνει η συμπεριφορά του τους τελευταίους μήνες σαφώς προτιμά μια πολιτική φθοράς και χαμηλών εντάσεων.

Πηγή: Haaretz