Μ. Μπλέτσας για την AI: Το ζητούμενο πλέον είναι αν θα έχουμε μηχανή αντί ανθρώπου ή μηχανή με άνθρωπο – Επικίνδυνη η υπερβολή

«Ίσως η υπερβολή είναι το πιο επικίνδυνο πράγμα αυτή τη στιγμή όσον αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), η οποία σήμερα μας είναι και χρήσιμη αλλά και απαραίτητη (…) Το ζητούμενο πλέον είναι αν θα έχουμε μηχανή αντί ανθρώπου ή μηχανή με άνθρωπο από δω και μπρος, με τη χρήση της», επισήμανε ο ερευνητής, Διευθυντής Υπολογιστικών Συστημάτων του MIT Media Lab και Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, καθηγητής Μιχάλης Μπλέτσας.

Ο κ. Μπλέτσας ήταν ο εισηγητής στην επιστημονική ημερίδα της ΕΡΤ με θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη και Κυβερνοασφάλεια».

Ανέφερε, ενδεικτικά:

«Κάποια πράγματα τα έχουμε χάσει ήδη, τα έχουμε ξεχάσει – λόγω της υπερβολής (…) Μου αρέσει να συγκρίνω την ΑΙ με την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, για τον απλούστατο λόγο ότι, όπως και εκείνη δεν έχει ένα χαρακτηριστικό, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη σήμερα είναι απόρροια από μάλλον τυχαίες εξελίξεις σε πάρα πολλούς τομείς. Κανένας δεν ξεκίνησε για να σχεδιάσει αυτό που έχουμε σήμερα σαν τεχνητή νοημοσύνη. Έγιναν ταυτόχρονες πρόοδοι σε τρεις βασικούς τομείς κι έτσι αυτό δημιούργησε αυτή την επανάσταση».

Σημείωσε ότι δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να διαχειριστούμε υψηλότερες έννοιες, ενώ αυτό που ουσιαστικά έχουμε στο τώρα είναι η βαθιά μηχανική μάθηση (deep learning).

Εξήρε δε, την τεράστια ώθηση που έχει η ΑΙ στις επιστήμες Υγείας, φέρνοντας ως παράδειγμα την απεικόνιση μαστογραφιών αλλά και την έρευνα πάνω στα αντιβιοτικά.

«Η ΑΙ είναι πολύ καλή για να κάνει κάτι πολύ συγκεκριμένο»

Ο ίδιος ανέφερε ότι αυτό που σήμερα μας έχει κεντρίσει την προσοχή, είναι ένα πολύ μικρό υποσύνολο όσων μπορούν να επιτευχθούν με την ΑΙ. «Ο κόσμος ασχολείται με το Chat GPT επειδή είναι πιο εντυπωσιακό (…) Συγκριτικά με όσα μπορεί να επεξεργαστεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, έχει την πολυπλοκότητα του εγκεφάλου ενός σκίουρου, μόνο.» είπε. Ενώ εξήγησε:

«Αντί να προσπαθούμε να ορίσουμε κανόνες και να ορίσουμε την τεχνητή νοημοσύνη με τους όρους της μαθηματικής λογικής, σήμερα προσπαθούμε να διδάξουμε τους υπολογιστές να κάνουν έξυπνα πράγματα δίνοντάς τους παραδείγματα. Και αυτό που έχουμε σήμερα είναι η βαθιά μηχανική μάθηση».

Χαρακτήρισε ως πραγματικά χρήσιμο το ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη «γράφει κώδικα». «Έχει εκπαιδευτεί με πάρα πολλά δεδομένα και είναι καλό σε αυτό» είπε.

Ο κ. Μπλέτσας διευκρίνισε ωστόσο, ότι η τεχνητή νοημοσύνη, στην παρούσα φάση «Είναι πολύ καλή για να κάνει κάτι πολύ συγκεκριμένο», εξηγώντας:

«Δεν έχουμε μάθει ακόμα πως να πάρουμε πολλά τέτοια συστήματα και να τα ενώσουμε έτσι ώστε να κάνουμε περισσότερα πράγματα από αυτά που έχουν εκπαιδευτεί. Συμβαίνει σε πολύ μικρή κλίμακα και πολύ δύσκολα.

Προφανώς ισχύει η κλασική ρήση ότι συνήθως ενθουσιαζόμαστε πάρα πολύ με την τεχνολογία και υπερβάλλουμε στο τι μπορεί να γίνει βραχυπρόθεσμα, αλλά χάνουμε τελείως την εικόνα μακροπρόθεσμα. Γι’ αυτό πολύ συχνά μπερδεύουμε την επιστήμη με την επιστημονική φαντασία. Μπερδεύουμε πολλές φορές την απόδοση με τη δεξιότητα».

«Αν η δουλειά που κάνει κάποιος μπορεί να αυτοματοποιηθεί, θα αυτοματοποιηθεί»

Μιλώντας για την ανησυχία που υπάρχει σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας αναφορικά με τον κίνδυνο ακύρωσης θέσεων εργασίας εξαιτίας της άνθισης της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο ίδιος ανέφερε, ανάμεσα σε άλλα:

«Αν η δουλειά που κάνει κάποιος μπορεί να αυτοματοποιηθεί, θα αυτοματοποιηθεί. Μην έχουμε καμία αμφιβολία γι αυτό. Αργά η γρήγορα θα πραγματοποιηθεί (…) Αν θυμάμαι καλά, το 65% των επαγγελμάτων που έχουμε σήμερα δεν υπήρχαν τον προηγούμενο αιώνα (…) Τα κίνητρα πριμοδοτούν την αυτοματοποίηση ακόμη κι αν προσφέρει χειρότερα αποτελέσματα με τον άνθρωπο».

«Μοιραζόμαστε πολύ φθηνά τα προσωπικά μας δεδομένα»

Εστιάζοντας στην πολυτιμότητα των δεδομένων τα οποια, αφενός είναι χρήσιμα για την ΑΙ, αφετέρου μοιραζόμαστε τα προσωπικά μας δεδομένα «πολύ φθηνά αυτή τη στιγμή», όπως είπε, τόνισε:

«Μοιραζόμαστε τα προσωπικά μας δεδομένα πολύ φτηνά αυτή τη στιγμή για υπηρεσίες που δεν το αξίζουν, αλλά έτσι έχουμε μάθει. Έχουμε εκπαιδευτεί στο τζάμπα, θεωρώντας ότι κάτι είναι τζάμπα. Τίποτα δεν είναι τζάμπα και τελικά εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να ενισχύσουμε τις ανθρώπινες δεξιότητες».

Ενώ πρόσθεσε: «Ένα αγαπημένο μου εξώφυλλο από τον Economist αρκετά χρόνια πριν, έλεγε: “Tα δεδομένα είναι το επόμενο πετρέλαιο. Αν λοιπόν τα δεδομένα είναι το επόμενο πετρέλαιο, η τεχνητή νοημοσύνη είναι το διυλιστήριο, το οποίο μας επιτρέπει να βγάλουμε αξία με αυτά τα δεδομένα. Και αυτό κάνουν κυρίως αυτή τη στιγμή οι μεγάλες εταιρείες με τα προσωπικά μας δεδομένα».

«Ζητούμενο αν θα έχουμε μηχανή αντί ανθρώπου ή μηχανή με άνθρωπο από δω και μπρος»

Αναφερόμενος στα social media και το πώς συνδέονται με την ΑΙ, υπογράμμισε:

«Η ζημιά έχει γίνει ήδη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία αποτελούν τη μεγαλύτερη εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης αυτή τη στιγμή. Είναι το μεγαλύτερο νευρωνικό δίκτυο που “τρέχει”, το οποίο με βάση τα προσωπικά σου δεδομένα έχει σαν είσοδο μια σειρά από κομμάτια περιεχομένου και διαλέγει ποια είναι αυτά στα οποία πιστεύει ότι έχεις τη μέγιστη πιθανότητα ανταπόκρισης».

Και πρόσθεσε: «Το ζητούμενο λοιπόν είναι αν θα έχουμε μηχανή αντί ανθρώπου ή μηχανή με άνθρωπο από δω και μπρος, με την τεχνητή νοημοσύνη».

Ο ερευνητής – εισηγητής, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, υπερθεμάτισε λέγοντας: «Το κακό ξεκίνησε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θα με ακούσετε να το επαναλαμβάνω αυτό συνέχεια, γιατί θεωρώ το Facebook, ίσως τη χειρότερη εφαρμογή που έχει εμφανιστεί ποτέ στο διαδίκτυο.

Κι ένας από τους λόγους που κάθομαι και ασχολούμαι με την κυβερνοασφάλεια αυτή τη στιγμή είναι για… να εξιλεωθώ ο ίδιος στον εαυτό μου. Διότι δεν μπορώ να επινίησα την ιστορία με το laptop των 100 δολαρίων, για να μπορούν τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στο Facebook».

Πρόσθεσε ότι αλλάζει στο εξής η νοοτροπία ότι οι πλατφόρμες δεν έχουν ευθύνη για το περιεχόμενο των χρηστών τους. «Ο γραμματισμός μέσων θα έπρεπε να διδάσκεται από την Β’ δημοτικού» είπε χαρακτηριστικά. «Η μόνη λύση είναι η Παιδεία, οι μηχανές θέλουν μεγάλη προσπάθεια για να εκπαιδευτούν».

Μιλώντας για την ΕΡΤ και τη λειτουργία της ως ειδησεογραφικού οργανισμού, μεταξύ άλλων σημείωσε:

«Με την αποστολή σας ως ειδησεογραφικού οργανισμού θα πρέπει -έχοντας και μια άνεση οικονομική, μην έχοντας τις πιέσεις που έχουν οι υπόλοιποι (αγορά)- να αντιστέκεστε περισσότερο στον πειρασμό της ταχύτητας, έτσι ώστε πραγματικά ό,τι “βγάζετε” έξω να είναι αληθές. Δυστυχώς δεν υπάρχει πλέον παντού αυτή η πολυτέλεια. Κι αυτήν θα πρέπει να την φυλάξετε ως “κόρη οφθαλμού”. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι πιο σημαντικό».

«Να κοιτάμε περισσότερο το ρυθμό κτήσης νέων προσόντων των εργαζομένων, όχι μόνο τα τυπικά»

Ως προς την επιμόρφωση του προσωπικού με τις εφαρμογές της ΑΙ, ο κ. Μπλέτσας τόνισε μεταξύ άλλων:

«Αντί να κοιτάμε τα τυπικά προσόντα, θα πρέπει να κοιτάμε περισσότερο το ρυθμό κτήσης νέων προσόντων. Θεωρώ ότι αυτό είναι το πιο σημαντικό αυτή τη στιγμή, ηγούμενος ενός ουσιαστικά δημόσιου οργανισμού».

Από 18/10, ο,τιδήποτε συμβαίνει θα αναφέρεται στην Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας

Ο Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας εξήγησε ότι αποστολή του νεοσυσταθέντα φορέα είναι να συντονίζει όλους όσους εμπλέκονται στο συγκεκριμένο οικοσύστημα. Συμμετέχει στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας που γίνεται κάτω από τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας, κάτω από τον τόπο στο οποίο συμμετέχει η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, η κυβερνοασφάλεια, το Υπουργείο Αμύνης και οι λοιποί φορείς.

Εξηγώντας που βρισκόμαστε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έκανε γνωστό ότι Βέλγιο και Εσθονία είναι τα «έτοιμα κράτη» όσον αφορά στην κυβερνοασφάλεια.

Ενώ γνωστοποίησε:

«Εκείνο που αλλάζει από 18 Οκτωβρίου για όλους τους οργανισμούς στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης και της ΕΡΤ, είναι ότι υπάρχει υποχρέωση άμεσης αναφοράς σε εμάς οποιουδήποτε περιστατικού κυβερνοασφάλειας. Αυτό δεν το κάνουμε διότι θέλουμε να αναδείξουμε τις όποιες αδυναμίες ή να κρίνουμε το προσωπικό.

Το κάνουμε, έτσι ώστε να έχουμε τη μεγάλη εικόνα του τι συμβαίνει ανά πάσα στιγμή στον ελληνικό κυβερνοχώρο ούτως ώστε να μπορούμε να σταματήσουμε κάποια πράγματα όσο γίνεται πιο γρήγορα και να μάθουμε από αυτά.

Επομένως, εκείνο που θα αλλάξει κυρίως στις 18/10, είναι πως ο,τιδήποτε συμβαίνει θα πρέπει να αναφέρεται στην Εθνική αυτή Αρχή».

Δίνοντας, στο τέλος της ομιλίας του, οδηγίες για «ασφαλείς χρήστες και οργανισμούς», ο κ. Μπλέτσας απαρίθμησε τι πρέπει να προσέχουμε, προτείνοντας:

• Να κάνουμε αμέσως τις αναβαθμίσεις στις συσκευές μας, όταν ζητούνται
• Να διαβάζουμε πριν «κλικάρουμε» κάπου – Κάτι που μοιάζει με σωστό συνήθως, λανθασμένα, το κλικάρουμε αμέσως
• Να αποφεύγουμε τους «περίεργους ιστότοπους», δεδομένου ότι οι περιηγητές δεν μας προστατεύουν, αφού έχουν το δικό τους λειτουργικό, αλλά και κενά ασφαλείας

«Η ΑΙ είναι πολύ πιο χρήσιμη στον επιτιθέμενο παρά στον αμυνόμενο» είπε ακόμη, συμβουλευτικά. «Μας δημιουργεί πολύ περισσότερα προβλήματα παρά μας λύνει» κατέληξε.

*Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ την Παρασκευή 28/6, στο πλαίσιο των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης και της προσήλωσης της ΕΡΤ στις καινοτόμες και προηγμένες τεχνολογίες.