“Πολιτισμικοί διαμεσολαβητές της Ιταλίας στη μακρά δεκαετία του’60” – Συνέδριο αφιερωμένο στη Μυρσίνη Ζορμπά στη Ρώμη

Το Εργαστήριο Νεοελληνικών Σπουδών Μυρσίνη Ζορμπά του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης διοργανώνει επιστημονικό συνέδριο με θέμα “Πολιτισμικοί Διαμεσολαβητές της Ιταλίας στη μακρά δεκαετία του ’60”, αφιερωμένο στη Μυρσίνη Ζορμπά, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από το χαμό της.

Το συνέδριο, που θα διεξαχθεί την Παρασκευή 31 Μαΐου 2024 στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης Sapienza (Aula Organi Collegiali, Κτίριο Πρυτανείας), έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα και σε αυτό θα λάβουν μέρος επιστήμονες από την Ελλάδα και την Ιταλία με ανακοινώσεις για την προσφορά και το έργο της Μυρσίνης Ζορμπά, για τις γκραμσιανές σπουδές αλλά και για το ρόλο της φιγούρας του πολιτισμικού διαμεσολαβητή γενικότερα.

Στην αρχή του συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί η επίσημη παρουσίαση της Δωρεάς Μυρσίνη Ζορμπά που εμπεριέχει το Αρχείο και τη Βιβλιοθήκη της και που έφτασε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης Sapienza τον Ιανουάριο του 2024.

Το σκεπτικό και η στόχευση του συνεδρίου συνοψίζονται ως εξής από τους διοργανωτές του:

“Οι δεκαετίες του ‘60 και του ‘70, ή διαφορετικά τα long sixties, παρουσιάζουν μια διευρυμένη δραστηριότητα γύρω από τη μεταφορά ριζοσπαστικών ιδεών και θεωριών σε διάφορους τομείς, την οποία διέκρινε ταυτόχρονα ένας αμφίδρομος και διασπορικός χαρακτήρας. Πολλές οι κατευθύνσεις και οι τροχιές που αναπτύχθηκαν: από την Αμερική στην Ευρώπη και αντίστροφα, ανάμεσα στην Ιταλία και σε άλλες χώρες (και κυρίως σε χώρες της νότιας Ευρώπης που βρίσκονταν υπό δικτατορία όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα), ανάμεσα στις πρώην αποικίες και στα μητροπολιτικά κέντρα (Αφρική, Καραϊβική, Βιετνάμ και Κίνα).

Μέσα από αυτές τις ζυμώσεις ένα νέο κύμα πολιτισμικής μεταφοράς εμφανίστηκε, στο οποίο πρωταγωνίστησαν διαμεσολαβητές, κυρίως φοιτητές και νεαροί διανοούμενοι εκείνης της εποχής. Ένας τέτοιος διαμεσολαβητής μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας υπήρξε και η Μυρσίνη Ζορμπά (1949-2023). Η Ζορμπά σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στη συνέχεια παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφία του Δικαίου στη Sapienza (1973-75). Υπήρξε η πρώτη μεταφράστρια του Antonio Gramsci, καθώς και πολλών άλλων κειμένων της μαρξιστικής ιταλικής σκέψης και της ιταλικής λογοτεχνίας, τα οποία παρουσίασε στο ελληνικό κοινό. Η ίδια προσοχή προς την Ιταλία και την κουλτούρα της εκφράστηκε και μέσα από την ίδρυση του εκδοτικού οίκου Οδυσσέας, τον οποίο διηύθυνε επί σειρά ετών και επιμελήθηκε τις εκδοτικές σειρές για τη μεταφρασμένη λογοτεχνία, τις πολιτικές και τις παιδαγωγικές επιστήμες.

Το 1994 ίδρυσε και διεύθυνε έως το 1999 το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου στην Ελλάδα, ενώ την περίοδο 2000-2004 υπήρξε Ευρωβουλευτής με τους σοσιαλιστές. Το 2004 ίδρυσε το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην Αθήνα. Υπήρξε ερευνήτρια της πολιτισμικής πολιτικής την οποία δίδαξε στο Πανεπιστήμιο. Το 2018 έγινε Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας. Σταθερός άξονας στη σκέψη και στη ζωή της ήταν η σχέση ανάμεσα στην πολιτισμική πολιτική και τις κοινωνικές ανισότητες. Διατύπωσε και ανέπτυξε την ιδέα της πολιτισμικής δημοκρατίας.

Η επιστημονική ημερίδα διοργανώνεται με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από το χαμό της Μυρσίνης Ζορμπά καθώς και την παρουσίαση του Αρχείου και της Βιβλιοθήκης της που δώρισε στο Εργαστήριο Νεοελληνικών Σπουδών του Τμήματος Ευρωπαϊκών, Αμερικανικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών της Sapienza, και στοχεύει στην ανάδειξη και τη μελέτη του διαμεσολαβητικού ρόλου που τόσο η Ζορμπά όσο και άλλοι πολιτισμικοί διαμεσολαβητές εκείνης της εποχής διαδραμάτισαν μεταξύ της Ιταλίας και των χωρών τους σε διάφορους τομείς (λογοτεχνία, πολιτική σκέψη, μετάφραση, τέχνες κτλ.).

Ταυτόχρονα, η συνάντηση επιθυμεί να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων που σχετίζονται άμεσα με αυτούς τους διαμεσολαβητές της ιταλικής κουλτούρας: Ποιες ήταν οι συνθήκες γενικότερα, και ειδικότερα οι ιταλικές, μέσα στις οποίες αυτοί οι διαμεσολαβητές διαμορφώθηκαν; Ποιο το προφίλ τους; Ποια προβλήματα συνάντησαν και ποιους προβληματισμούς ανέπτυξαν; Ποιο ήταν το έργο που ανέπτυξαν στις χώρες τους σε σχέση με την Ιταλία; Ποιες οι δράσεις, οι γνωριμίες, οι ιδέες και τα διαβάσματά τους; Το πρώτο μέρος της ημερίδας θα είναι αφιερωμένο στο έργο της Ζορμπά, ενώ το δεύτερο θα φιλοξενήσει ανακοινώσεις που αφορούν στο έργο και στη δράση άλλων πολιτισμικών διαμεσολαβητών της ιταλικής κουλτούρας που βρέθηκαν ή “συναστράφηκαν” την Ιταλία κατά την εποχή των long sixties, την Εποχή των προσδοκιών, όπως η ίδια η Μυρσίνη Ζορμπά την ονομάζει στο ομώνυμο βιβλίο της που κυκλοφόρησε πρόσφατα (Πόλις, 2023) στην Ελλάδα, με επιμέλεια του Α. Λιάκου”.

Αναλυτικά το πρόγραμμα του συνεδρίου “Πολιτισμικοί διαμεσολαβητές της Ιταλίας στη μακρά δεκαετία του’60”:

9.30: Χαιρετισμοί

Eugenio Gaudio, Πρόεδρος Ιδρύματος Roma Sapienza

Arianna Punzi, Κοσμήτορας Φιλοσοφικής Σχολής

Simone Celani, Διευθυντής Τμήματος Ευρωπαϊκών, Αμερικανικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών

A. Παρουσίαση της Δωρεάς Μυρσίνη Ζορμπά

10.00-10.30

C. Bintoudis, F. Zaccone: Η ιστορία της Δωρεάς Μυρσίνη Ζορμπά

10.30-10.45

Sonia Antonini, Η  άφιξη της Μυρσίνης Ζορμπά στην Ιταλία το 1973

10.45: Διάλειμμα

B. Giornata di studio: Πολιτισμικοί διαμεσολαβητές της Ιταλίας στη μακρά δεκαετία του’60

11.00-11.30

Antonello Folco Biagini, Σπουδάζοντας Φιλοσοφία του Δικαίου στη Sapienza στις αρχές των ‘70

Antonis Liakos, Μυρσίνη Ζορμπά. Διανοητικές τροχιές της ζωής της

Μέρος Α΄: Η Μυρσίνη Ζορμπά και το έργο της

Πρόεδρος: Francesca Zaccone

11.45-13.45

Ν. C. Αλιβιζάτος: Translating Antonio Gramsci in Greece Under Military Rule

K. Κορνέτης, The making of Mirsini Zorba through the experience of Dictatorship and the Transition to Democracy

Λ. Τσιριμώκου, «Odysseus gave you the marvelous journey»

P. Μάρβιν, For a cultural democracy through state book policy: The case of Mirsini Zorba

M. Βλάχου, Fed by curiosity and beauty

I. Λαλιώτου, Living Critically: Culture, Politics and Policy in the work of Mirsini Zorba

13.45-14.00: Συζήτηση

14.00-16.30: Διάλειμμα

Μέρος Β΄: Πολιτισμικοί διαμεσολαβητές της Ιταλίας στη μακρά δεκαετία του’60

Πρόεδρος: Χρήστος Μπιντούδης

16.30-18.15

Salvatore Cingari, Joe Buttigieg μεταφραστής του Gramsci στα αγγλικά

Guido Liguori, Carlos Nelson Coutinho μεταφραστής και διερμηνέας του Gramsci και του Berlinguer στη Βραζιλία

Mattia Gambilonghi, Ο μαρξισμός Andrè Gorz: ένας ανέντακτος της ιταλικής αριστεράς και η γαλλική nouvelle gauche

Elena Ritondale, Alberto Isola de Lavalle: μια θεατρική γέφυρα μεταξύ Ιταλίας και Περού

18.15-18.30: Συζήτηση

18.30-18.45: Κλείσιμο εργασιών

Πηγή: ertnews.gr