Εισφορές, συντάξεις, όρια ηλικίας: Οι 10 αλλαγές που έρχονται το 2024
Μικρές αυξήσεις στα όρια ηλικίας, αυξήσεις 3% στις συντάξεις και 3,9% στις εισφορές των μη μισθωτών φέρνει το 2024.
Παράλληλα εντός του νέου έτους θα ενεργοποιηθούν οι διατάξεις του νέου ασφαλιστικού που προβλέπουν αλλαγή του καθεστώτος για τους εργαζόμενους συνταξιούχους και αύξηση του ορίου οφειλών που θα οδηγήσει στον απεγκλωβισμό και την συνταξιοδότηση περίπου 12.000 οφειλετών του ΕΦΚΑ.
Επίσης οι υποψήφιοι συνταξιούχοι ανεξαρτήτως του επικουρικού φορέα που ήταν ασφαλισμένοι θα μπορούν το 2024 να λάβουν με fast track διαδικασία επικουρική σύνταξη με μόνη προϋπόθεση της συμπλήρωση 15ετούς ασφάλισης.
Αναλυτικότερα:
1. Αυξήσεις των ορίων ηλικίας
Κατά ένα εξάμηνο επιβαρύνονται στις περισσότερες περιπτώσεις οι περίπου 30.000-40.000 εναπομείναντες ασφαλισμένοι που μπορούν ακόμα να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα 62 με τα μεταβατικά όρια ηλικίας.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος στο δημόσιο που συμπλήρωσε 35ετία το 2020 η 36ετία το 2021, το 2024 θα συνταξιοδοτηθεί στα 61. Aσφαλισμένη μητέρα ανηλίκου στον ιδιωτικό τομέα που συμπλήρωσε τα 50 το 2016, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί το 2024 σε ηλικία 56 ετών και 9 μηνών.
Ειδικότερα, στο δημόσιο από την 1/1/2024 το όριο ηλικίας για τις πρόωρες / μειωμένες συντάξεις εναρμονίζεται με το γενικό όριο ηλικίας και είναι πλέον το 62ο έτος. Θα πρέπει να τονιστεί πως όσοι κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως την 31/12/2022 μπορούν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα οποτεδήποτε στο μέλλον χωρίς να εγκλωβίζονται ή να επηρεάζονται από τον ερχομό του νέου έτους.
2. Αυξήσεις στις συντάξεις
Με τις συντάξεις του Ιανουαρίου, πριν από τα Χριστούγεννα ήδη είδαν στους λογαριασμούς τους την αύξηση 3% 2.617. 938 συνταξιούχοι ( για την ακρίβεια πλήθος συντάξεων) σε σύνολο 2.667.027.
Άλλοι 49.089 κατάφεραν να μηδενίσουν την προσωπική τους διαφορά και πήραν στην τσέπη ένα μικρό μέρος της αύξησης 0,01%-2,99%.
Υπενθυμίζουμε ότι η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται στις συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ (16.800 ευρώ ετησίως) κλιμακωτά από 3% έως 14%. Έτσι, όταν ο συνταξιούχος ανεβαίνει στην κλίμακα των κρατήσεων λόγω της αύξησης, χάνει έως και το 1/3 του επιπλέον εισοδήματος.
Για παράδειγμα, νέος συνταξιούχος με σύνταξη 1.395 ευρώ δεν έχει κράτηση ΕΑΣ γιατί είναι κάτω από τα 1.400 ευρώ. Με την αύξηση κατά 3% που θα λάβει σήμερα, η σύνταξή του θα φτάσει στα 1.436,85 ευρώ και θα έχει την κράτηση ΕΑΣ της πρώτης κλίμακας με 3%. Η αύξηση του ανέρχεται σε 41,85 ευρώ αλλά λόγω της ΕΑΣ η σύνταξή του θα γυρίσει στα 1.400 ευρώ, με όφελος μόλις 5 ευρώ.
3. Αύξηση στην Εθνική Σύνταξη
Από την 1/1/2024 η Εθνική Σύνταξη αυξάνεται κατά 3% και διαμορφώνεται στα 426,17€. Μικρότερα ποσά Εθνικής Σύνταξης δικαιούνται όσοι έχουν λιγότερα έτη παραμονής στην Ελλάδα και λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης. Η αύξηση της εθνικής σύνταξης συμπαρασύρει και άλλες παροχές όπως την κατώτατη σύνταξη λόγω θανάτου και η κατώτατη σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων που δικαιούνται από τον ΟΠΕΚΑ όσοι έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους Έτσι στις περιπτώσεις θανάτου και μεταβίβασης σύνταξης από την 1/1/2024 η κατώτατη σύνταξη και η κατώτατη σύνταξη του ανασφάλιστου υπερήλικα αντιστοιχεί σε 399,54€.
4. Αύξηση στην Ανταποδοτική Σύνταξη
Από την 1/1/2024 αυξάνεται η Ανταποδοτική Σύνταξη με βάση τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του 2023. Η εν λόγω αύξηση αφορά την ένταξη του 2023 στα έτη που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών και στη χρήση του μέσου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για τον υπολογισμό της βάση εξαγωγής της Ανταποδοτικής Σύνταξης.
Έτσι όποιος συνταξιοδοτηθεί από την 1/1/2024 με σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας ή θανάτου πρόκειται να δει το τμήμα της σύνταξης που αφορά την Ανταποδοτική Σύνταξη προσαυξημένο κατά 3,9%.
5. Αύξηση στην ανώτατη σύνταξη κύρια και επικουρική
Από την 1/1/2024 μέσω της αύξησης της Εθνικής Σύνταξης πρόκειται να αυξηθεί και το πλαφόν σύνταξης.
Έτσι:
η ανώτατη κύρια σύνταξη θα διαμορφώνεται πλέον στις 5.114,04€ ενώ
η ανώτατη επικουρική σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 1.534,21 €.
6. Αύξηση των εισφορών για τους μη μισθωτούς
Κατά 3.9% θα αυξηθούν οι εισφορές του έτους 2024 για 1.3 εκ ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες. Οι μη μισθωτοί καλούνται μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας του ΕΦΚΑ έως την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου να επιλέξουν σε ποια ασφαλιστική κατηγορία επιθυμούν να ενταχθούν για το έτος 2024.
Η επιλογή θα ενεργοποιηθεί κατά την έκδοση των εισφορών Ιανουαρίου 2024.
Σε περίπτωση μη υποβολής αίτησης αλλαγής ασφαλιστικής κατηγορίας, παραμένει ενεργή η κατηγορία κατάταξης του προηγούμενου έτους.
Για τη χρήση της υπηρεσίας απαιτείται η ταυτοποίησή με τους κωδικούς Taxis και του ΑΜΚΑ.
Έτσι, η εισφορά για τη χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία που επιλέγει η συντριπτική πλειοψηφία των μη μισθωτών ( 9 στους 10) η επιβάρυνση θα είναι 10 ευρώ και από 230.5 ευρώ σήμερα θα διαμορφωθεί στα 239.4. Δηλαδή, η ετήσια επιβάρυνση των μη μισθωτών θα είναι, μόνο για κύρια ασφάλιση και υγεία, 106.8 ευρώ.
Εάν οι μη μισθωτοί έχουν ασφάλιση και για επικούρηση, τότε θα πρέπει να πληρώσουν επιπλέον 44,59 ευρώ τον μήνα για επικούρηση, από 42,76 ευρώ σήμερα (+1,83 ευρώ). Στην περίπτωση που υπάρχει και υποχρέωση για εφάπαξ, η εισφορά ανεβαίνει από 28,51 ευρώ (1η κατηγορία) στα 29,7 ευρώ (+1,2 ευρώ)
Η δεύτερη ασφαλιστική κατηγορία θα ανέβει στα 288 από 277,2 ευρώ ( +10.8), η τρίτη κατηγορία στα 345,1 από 332,2 ευρώ ( +12,9), η τέταρτη ασφαλιστική κατηγορία θα ανέβει στα 414.8 από 399,3 ευρώ τον μήνα (15,5), η πέμπτη στα 497,1 από 478,5 ευρώ (+18.6) και η έκτη ασφαλιστική κατηγορία θα αυξηθεί στα 646.8 από 622,6 ευρώ τον μήνα σήμερα(+24,2). Σ’ αυτές θα πρέπει να προστεθεί και η εισφορά ανεργίας 10 ευρώ τον μήνα.
Η ειδική κατηγορία για τους νέους ασφαλισμένους για έως και 5 έτη από θα φτάσει στα 143.3 από 138 ευρώ.
Για τη επικούρηση, για παράδειγμα η 3η υψηλότερη κατηγορία θα ανέλθει σε 63.7 ευρώ, από 61,4 ευρώ (+2,3 ευρώ) και για το εφάπαξ σε 42,15 ευρώ, από 40,57 ευρώ (+1,58ευρώ).
Τέλος, οι αγρότες από 137,6 ευρώ τον μήνα (για κύρια σύνταξη, υγεία και Αγροτική Εστία) στην κατώτατη ασφαλιστική κλάση του πρώην ΟΓΑ, θα κληθούν να καταβάλλουν 143 ευρώ τον μήνα ενώ η ετήσια επιβάρυνση θα είναι 64.3 ευρώ
7. Αύξηση ορίου χρεών για έκδοση σύνταξης
Από την 1/1/2024 αυξάνονται τα ποσά που μπορούν να οφείλουν οι ασφαλισμένοι προς τον ΕΦΚΑ προκειμένου οι οφειλές να μην κλείνουν την πόρτα προς τη συνταξιοδότησή τους. Έτσι για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες το όριο των οφειλών φτάνει το ποσό των 30.000 ευρώ ενώ για τους αγρότες τα 10.000 ευρώ. Κερδισμένοι είναι περίπου 12.000 μη μισθωτοί οφειλέτες που οφείλουν στον ΕΦΚΑ μεταξύ 20.000 και 30.000 ευρώ αλλά και αγρότες που χρωστούν αντίστοιχα μεταξύ 6.000 και 10.000 ευρώ καθώς με τη νέα διάταξη αυξάνονται τα ανώτατα όρια οφειλών για συνταξιοδότηση από 20.000 ευρώ σε 30.000 ευρώ και από 6.000 ευρώ σε 10.000 ευρώ για οφειλές στον π. ΟΓΑ. Υπό την προϋπόθεση ότι ο εν δυνάμει συνταξιούχος θα συναινέσει σε έλεγχο των καταθέσεών του, ώστε να μην υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ (ή τις 6.000 ευρώ για αγρότες). Εως ότου το οφειλόμενο ποσό πέσει στα 20.000 ευρώ θα παρακρατείται τουλάχιστον το 60% του μηνιαίου ποσού σύνταξης ενώ ο οφειλέτης θα μπορεί να λαμβάνει το 40% της σύνταξής του. Αντίθετα χαμένοι είναι οι οφειλέτες που αδυνατούν να πάρουν σύνταξη καθώς έχουν χρέη πάνω από 30.000 ευρώ (10.000 ευρώ αν είναι αγρότες) και δεν έχουν τους πόρους να καταβάλλουν το υπερβάλλον ποσό εφάπαξ ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία απονομής της σύνταξής τους.
8. Νέο πλαίσιο για εργαζόμενους συνταξιούχους
Από την 1/1/2024 οι συνταξιούχοι γήρατος, αναπηρίας καθώς και γήρατος με ειδικές παθήσεις οι οποίοι είτε έχουν αναλάβει ως τότε ή αναλαμβάνουν απασχόληση θα λαμβάνουν πλέον από τον e – ΕΦΚΑ το 100% της κύριας αλλά και της επικουρικής τους σύνταξης. Αντί του πέναλτι στη σύνταξη:
Οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να απασχολούνται ως μισθωτοί καταβάλλουν επιπλέον πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
Οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να απασχολούνται ως αυτοαπασχολούμενοι / ελεύθεροι επαγγελματίες καταβάλλουν αυξημένες κατά 50% τις εισφορές επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης.
Σε περίπτωση υπαγωγής και στην επικουρική ασφάλιση τότε καταβάλλουν προσαύξηση ύψους 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης και 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης,
Οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να απασχολούνται ως αγρότες καταβάλλουν αυξημένες κατά 50% τις εισφορές επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης. Σε περίπτωση υπαγωγής και στην επικουρική ασφάλιση τότε καταβάλλουν προσαύξηση ύψους 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης και 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης,
Οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να απασχολούνται με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλους κτήσης), καταβάλλουν και επιπλέον πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 10% επί της καθαρής αξίας του παραστατικού για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
Από την καταβολή του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ εξαιρούνται:
Τα άτομα με ψυχική αναπηρία
Οι συνταξιούχοι των ειδικών παθήσεων
Όσοι λαμβάνουν εξωιδρυματικό επίδομα
Οι πολύτεκνοι
Οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας
Δεν καταβάλλουν καθόλου ασφαλιστικές εισφορές ούτε πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ:
Οι συνταξιούχοι του π. ΟΓΑ εφόσον ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ.
Οι συνταξιούχοι των ενταγμένων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, εφόσον το ετήσιο εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.
9. Απονομή επικουρικής με τουλάχιστον 15ετία
Από την 1/1/2024 ενοποιούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης επικουρικής σύνταξης από τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e – ΕΦΚΑ. Όλοι οι υποψήφιοι συνταξιούχοι ανεξαρτήτως του επικουρικού που φορέα που ήταν ασφαλισμένοι θα μπορούν να λάβουν επικουρική σύνταξη με μόνη προϋπόθεση της συμπλήρωση 15ετούς ασφάλισης και του αντίστοιχου ορίου ηλικίας.
Επιπρόσθετα οι υποψήφιοι συνταξιούχοι που για τη συμπλήρωση προϋποθέσεων είχαν καταφύγει σε προαιρετική ασφάλιση ή εξαγορές πλασματικών ετών δεν είναι πλέον απαραίτητο να προχωρήσουν σε αυτές.
Ήδη εκδόθηκαν 11.000 εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις, κυρίως από το δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ενώ όσοι έλαβαν απορριπτικές αποφάσεις γιατί δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις μπορούν να επανέλθουν με νέα αίτηση.
10. Εφαρμογή της προπληρωμένης κάρτας στους δικαιούχους του ΟΠΕΚΑ και ΔΥΠΑ
Η προπληρωμένη κάρτα θα αρχίσει να εφαρμόζεται σταδιακά από το νέο έτος στους δικαιούχους επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και ΔΥΠΑ με στόχο το φθινόπωρο του 2024 το νέο σύστημα να έχει εφαρμοστεί στο σύνολο των υπό ένταξη επιδομάτων (όπως το τακτικό επίδομα ανεργίας, το επίδομα παιδιού και το επίδομα γέννησης). Έτσι, οι δικαιούχοι θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν το 50%, το μισό δηλαδή του επιδόματος τους σε ηλεκτρονικές πληρωμές και αγορές και να κάνουν ανάληψη το υπόλοιπο.
Από το σύστημα προπληρωμένης κάρτας θα εξαιρεθούν επτά κατηγορίες επιδομάτων ανάμεσα στις οποίες είναι τα αναπηρικά και το επίδομα ανασφάλιστων υπερηλίκων.
