Ζακ Ντελόρ – Βόλφγκανγκ Σόιμπλε: Τέλος εποχής για τον ενωτικό και τον αρχιτέκτονα της λιτότητας
Δύο άνθρωποι που σημάδεψαν με την παρουσία τους το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ζακ Ντελόρ και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έφυγαν την Τετάρτη από την ζωή, αφήνοντας πίσω τους δύο διαφορετικούς θρύλους. Ο ένας ήταν ο άνθρωπος που οραματίστηκε την ενωμένη οικονομικά και νομισματικά Ευρώπη και ο άλλος εκείνος που την δίχασε, αν και ο ίδιος ίσως πίστευε το αντίθετο.
Βόλφγκανγκ Σόιμπλε: Ο ταραχώδης βίος του αρχιτέκτονα της λιτότητας
Μόνο το αξίωμα του καγκελάριου -ή έστω του προέδρου της Γερμανικής Δημοκρατίας, που ξεγλίστρησε κι αυτό μέσα από τα χέρια του- έλειψε από τον Γερμανό πολιτικό, που σημάδεψε όσο ελάχιστοι την πορεία της χώρας του και της Ευρώπης, ιδίως στα χρόνια μετά από τη γερμανική ενοποίηση του 1990.
Κι αυτό το έλλειμμα στο πολιτικό παλμαρέ του, που οφειλόταν αποκλειστικά στη δολοφονική απόπειρα, που τον άφησε καθηλωμένο σε αναπηρικό αμαξίδιο μόλις στα 48 του χρόνια, επέδρασε τόσο αρνητικά στην ψυχοσύνθεση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ώστε να τον κάνει ιδιαίτερα σκληρό απέναντι στους άλλους.
«Πατέρας της Ευρώπης», αλλά και του ευρώ, όπως τον χαρακτήρισαν η Κριστίν Λαγκάρντ και πλήθος δημοσιολογούντων, ο 81χρονος Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός ήταν το «απεχθές» πρόσωπο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, κάνοντας την άσπονδη συνεργάτιδα και αντίπαλό του, Ανγκελα Μέρκελ, να δείχνει μετριοπαθής. Εμπνευστής του «μαύρου μηδέν» (δηλαδή των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών στη Γερμανία, με τη συνταγματική τροποποίηση του 2009), ήταν ό,τι πλησιέστερο στη μυθιστορηματική φιγούρα του Εμπενίζερ Σκρουτζ υπήρχε στον πραγματικό κόσμο. Ως το τέλος της ζωής του ο πρώην υπουργός Οικονομικών αρεσκόταν να μαστιγώνει και να αυτομαστιγώνεται με προτεσταντική συνέπεια. Τον Οκτώβριο του 2022 χαρακτήριζε τους Γερμανούς «κακομαθημένους» (μη εξαιρώντας τον εαυτό του), προτρέποντάς τους «να φοράνε διπλά πουλόβερ» για να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση και να συμβιβαστούν με διακοπές ρεύματος, κεριά και φακούς. Δικαίωσε έτσι την παροιμία: Πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι.
Σύμφωνα με την οικογενειακή ανακοίνωση, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε άφησε την τελευταία του πνοή «ειρηνικά» στο σπίτι του, στις 8 μ.μ. της Τρίτης, ύστερα από μάχη με τον καρκίνο. Αφήνει πίσω του την 80χρονη σύζυγό του Ινγκεμπορν, τέσσερα παιδιά και ισάριθμα εγγόνια, αλλά και μια πολιτική παρακαταθήκη που η συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαίων εύχεται να μη βρει συνεχιστές.
Η πτυχή του αυτή δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή, αλλά ο Σόιμπλε, εκτός από «γεράκι» της οικονομίας, υπήρξε και γεράκι της διεθνούς πολιτικής και της δημόσιας τάξης. Στήριξε την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ και τη λειτουργία του Γκουαντάναμο, ενώ ήταν υπέρ της περιστολής των ατομικών ελευθεριών στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.
Παθιασμένος από κούνια με την πολιτική, ο Σόιμπλε κατέχει ένα εντυπωσιακό ρεκόρ: στα 152 χρόνια της σύγχρονης γερμανικής Ιστορίας είναι ο μόνος βουλευτής που εκλέγεται συνεχώς επί μισό αιώνα, από το 1972 ως το 2021!
Γεννημένος στο Φράιμπουργκ το 1942, ο Σόιμπλε είχε πατέρα ένα στέλεχος της CDU και σύντομα έμπλεξε και ο ίδιος με τα κοινά. Σπούδασε οικονομικά και νομικά στο Φράιμπουργκ και στο Αμβούργο και ως το 1984 εργάστηκε διαδοχικά ως ανώτερος εφοριακός και δικηγόρος. Τη χρονιά εκείνη ο -φρέσκος ακόμη- καγκελάριος Χέλμουτ Κολ εκτίμησε τα προσόντα του και τον έκανε προσωπάρχη και δεξί του χέρι στην Καγκελαρία, δίνοντάς του προβάδισμα για τη διαδοχή στην CDU. Ως υπουργός Εσωτερικών το 1989, ο Σόιμπλε βρέθηκε στο επίκεντρο των δραματικών γεγονότων και διαπραγματεύτηκε την ενοποίηση της Ομοσπονδιακής με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (σωστότερα ενορχήστρωσε την προσάρτηση της δεύτερης στην πρώτη).
Η ζωή του άλλαξε δραματικά στις 12 Οκτωβρίου 1990, όταν ένας διανοητικά διαταραγμένος άνδρας τον πυροβόλησε σε εκλογική συγκέντρωση και λίγο έλειψε να τον σκοτώσει. Εξι εβδομάδες αργότερα ο Σόιμπλε έδωσε την πρώτη του συνέντευξη σε αναπηρικό καροτσάκι, διατρανώνοντας τη θέλησή του να μην το βάλει κάτω. Ετσι το 1998 ο Σόιμπλε έγινε πρόεδρος της CDU και ο Κολ τον υπέδειξε ανοιχτά ως διάδοχό του. Ομως αυτό που δεν πέτυχαν οι σφαίρες του επίδοξου δολοφόνου του, το κατάφερε ένα σκάνδαλο παράνομων χρηματοδοτήσεων της CDU, με αποδέκτη μάλιστα τον ίδιο τον Σόιμπλε, που παραδέχθηκε ότι έλαβε επιταγή 100.000 δολαρίων από έμπορο όπλων. Αυτό άνοιξε το δρόμο στην Ανγκελα Μέρκελ, η οποία «πυροβόλησε» τον Σόιμπλε για δεύτερη φορά το 2004, προτείνοντας αντί αυτού ως πρόεδρο της Γερμανίας τον πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ, Χορστ Κέλερ.
Οταν η Μέρκελ έγινε καγκελάριος το 2005 έδωσε στον μεγάλο της αντίπαλο το υπουργείο Εσωτερικών, που ήταν όμως πολύ στενό για τα παπούτσια του. Το 2009 ο πρώην δικηγόρος-εφοριακός μετακόμισε στο υπουργείο Οικονομικών, για τη θυελλώδη 8ετή θητεία που σημάδεψε την κρίση της ευρωζώνης. Μετά τις εκλογές του 2017 και ως το 2021 μετακόμισε στην προεδρία της γερμανικής Βουλής (Μπούντεσταγκ), μια θέση που του άρεσε και του ταίριαζε γάντι. Εκεί ο αντίπαλός του δεν ήταν πια οι «τεμπέληδες και σπάταλοι» του Νότου αλλά η AfD. Η ήττα της CDU τον Σεπτέμβριο του 2021 σήμανε και το τέλος της θητείας του, ενώ είχε ήδη δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να ξανακατέβει για βουλευτής. Ηταν η εποχή που δήλωνε ότι «νιώθει μοναξιά, επειδή αποχώρησαν όλοι οι πολιτικοί της γενιάς του».
ΖΑΚ ΝΤΕΛΟΡ: Πέθανε ο πατέρας της νομισματικής ενοποίησης της Ε.Ε.
Σε ηλικία 98 ετών πέθανε ο Ζακ Ντελόρ, ένας από τους πρωτεργάτες της ιδέας της ευρωπαϊκής νομισματικής ενοποίησης που οδήγησε στη γέννηση του ευρώ, όπως ανακοινώθηκε χθες από την οικογένειά του.
Ο Ζακ Λουσιέν Ζαν Ντελόρ διετέλεσε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε μια κρίσιμη δεκαετία στην ιστορία της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας (1985-1995).
Ο ρόλος που διαδραμάτισε ο Γάλλος πρώην τραπεζικός στη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς για την ελεύθερη διακίνηση ατόμων, αγαθών και υπηρεσιών μέχρι την υιοθέτηση ενός κοινού νομίσματος με την υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ το 1992, θεωρείται καθοριστικός. Στη διάρκεια της προεδρίας του υπογράφηκε και τέθηκε σε ισχύ μεταξύ άλλων η σύμβαση Σένγκεν και σώθηκαν πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες με τα περίφημα πακέτα στήριξης Ντελόρ.
Πριν αναλάβει ως ο 8ος κατά σειρά επικεφαλής της Κομισιόν αφήνοντας το στίγμα του στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, είχε διατελέσει υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας (1981-1984) επί προεδρίας Μιτεράν, καθώς και μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1979-1981).
Ο πρώην καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Παρισιού είχε ιδιαίτερη αδυναμία και σε θέματα Παιδείας και επί των ημερών του εγκαινιάστηκε το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus.
Ως ηγετικό στέλεχος της γαλλικής Αριστεράς με κύρος προς τη λήξη της θητείας του στις Βρυξέλλες δέχθηκε πρόταση να διεκδικήσει το ύπατο αξίωμα της Γαλλίας στις εκλογές του 1995. Αρνήθηκε και ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών, Λιονέλ Ζοσπέν, έχασε τη μάχη από τον Ζακ Σιράκ.
Ο Ντελόρ επέλεξε να αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική με την επιστροφή στην πατρίδα του μετά τις Βρυξέλλες. Ιδρυσε τη δεξαμενή σκέψης Notre Europe και στήριξε μια σειρά από πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ενίσχυση της ενότητας της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Την ανακοίνωση του θανάτου του έκανε η κόρη του Μαρτίν Ομπρί που ακολούθησε σε ένα βαθμό τα χνάρια του και την περίοδο 2008-2012 διετέλεσε γραμματέας του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το 2020 είχε χάσει τη σύζυγό του, ενώ το 1982 το γιο του Ζαν- Πολ, δημοσιογράφο σε ηλικία 29 ετών από λευχαιμία.
