Μαρόκο: Συγκλονιστική μαρτυρία της εξόριστης Ιρανής ηθοποιού Ζαρ Αμίρ

Η Γαλλο-Ιρανή ηθοποιός Ζαρ Αμίρ, η οποία αναγκάστηκε να φύγει από την περσική χώρα, βεβαιώνει ότι το να ζεις στην εξορία είναι σαν να είσαι «άστεγος αλήτης». «Αγγίζω τα κλειδιά του σπιτιού μου στην Τεχεράνη και δεν μπορώ να σταματήσω να κλαίω».

Η Amir (γεννήθηκε στη Τεχεράνη,το 1981), βραβευμένη με τον Χρυσό Φοίνικας Α’ Γυναικείου Ρόλου, αφηγείται σε συνέντευξη της στην EFE στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μαρακές τη ζωή της ως εξόριστος στη Γαλλία, αφότου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα της το 2008 μετά από μια έντονη εκστρατεία δυσφήμισης και τη διάδοση ενός βίντεο ερωτικού περιεχομένου.

Μετά τη διαρροή αυτών των εικόνων, η ηθοποιός, η οποία τότε ήταν διάσημη στη χώρα της για τη συμμετοχή της σε ταινίες που μεταδίδονταν στην ιρανική τηλεόραση, τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό και διώχθηκε, αλλά δραπέτευσε από τη χώρα την παραμονή της καταδίκης σε αποφυγή μαστιγωμάτων και ποινής φυλάκισης.

Η Amir, που αυτή τη στιγμή ζει στο Παρίσι, θυμάται τον ρόλο της στο «Les Survivants» («The Survivors», 2022) και πώς υποδύεται μια Αφγανή μετανάστη που υποφέρει όταν θυμάται τη χώρα της και με τον οποίο λέει ότι μοιράζεται το ίδιο συναίσθημα για η πατρίδα της: «Αυτό το Ιράν που είναι πάντα στην καρδιά σου και που αφήνεις πίσω σου». Το «Les Survivants» αφηγείται την ιστορία της Chehreh, μιας γυναίκας που φτάνει στη Γαλλία και πρέπει να αντιμετωπίσει μια εχθρική πραγματικότητα στην εξορία, αλλά παίρνει τη βοήθεια του Samuel, ενός Ευρωπαίου που αποφασίζει να την προστατεύσει.

Ο ιρανικός κινηματογράφος έξω από τους περιορισμούς του καθεστώτος

Για την Amir, η οποία είναι μέλος της κριτικής επιτροπής αυτής της έκδοσης του Φεστιβάλ του Μαρακές, η εξορία έχει ωστόσο ένα θετικό στοιχείο: συμβάλλει στην παραγωγή ιρανικού κινηματογράφου που ξεφεύγει από τους περιορισμούς του καθεστώτος, με μια ισλαμιστική ιδεολογία εχθρική προς την ελευθερία της δημιουργίας.

«Στο Ιράν, όλα μπορούν να γίνουν ταμπού γιατί δεν υπάρχουν κανόνες, μπορούν να σε εξουσιοδοτήσουν να γυρίσεις μια ταινία και, όταν κάνουν την τελευταία κριτική πριν την προβολή της, μπορούν να απορρίψουν το ίδιο σενάριο που είχαν εξουσιοδοτήσει. Και όλα τα χρήματα της παραγωγής και τα χρόνια δουλειάς χάνονται», θρηνεί.

Εξηγεί ότι αν και το καθεστώς δεν επιτρέπει στους Ιρανούς να παρακολουθούν ταινίες που παράγονται στην εξορία, οι άνθρωποι βρίσκουν τρόπους να το κάνουν κρυφά, όπως να αποκτήσουν πειρατικές εκδόσεις. «Αυτό δεν μας ενοχλεί, μας αρέσει να βλέπουν αυτόν τον κινηματογράφο».

Εκτός από την αφγανική Chehreh, η Amir ταυτίζεται με την πρωταγωνίστρια της ταινίας «Holy Spider» («Holy Spider», 2022) του Ιρανού σκηνοθέτη Ali Abbasi, η οποία της χάρισε το βραβείο καλύτερης ηθοποιού στην 75η διοργάνωση του Φεστιβάλ των Καννών.

Σε εκείνη την ταινία έπαιξε το ρόλο της Αρέζου Ραχίμι, μιας ρεπόρτερ που αποφασίζει να ερευνήσει μια μυστηριώδη υπόθεση κατά συρροή δολοφονιών. Βασισμένη σε πραγματική υπόθεση, η ταινία αφηγείται την ιστορία μιας ρεπόρτερ που ταξιδεύει στην ιερή ιρανική πόλη Mashhad για να ερευνήσει την υπόθεση ενός δολοφόνου ιερόδουλων που πιστεύει σε μια θεϊκή αποστολή να καθαρίσει τους δρόμους από την αμαρτία.

Αυτός ο δολοφόνος, ο οποίος αργότερα συνελήφθη, διώχθηκε και εκτελέστηκε, χρησιμοποιεί το πέπλο για να στραγγαλίσει τις πόρνες, κάτι που για την Amir συμβολίζει τη μετατροπή του μαντηλιού από όργανο καταστολής των γυναικών σε εργαλείο για τη δολοφονία τους.

Για την Ιρανή, το βραβείο στις Κάννες σήμαινε ιδιαίτερη αναγνώριση μετά την εξορία της, όπου η καριέρα της ως παραγωγός και σκηνοθέτης πήγαινε πιο γρήγορα από την καριέρα της ως ηθοποιού.

«Έκανα ό,τι ήταν δυνατόν για να μην εγκαταλείψω αυτό το επάγγελμα, απογοητεύτηκα, έμελλε να ρίξω λευκή πετσέτα, αλλά το βραβείο του Φεστιβάλ Καννών ήταν ένα μήνυμα για μένα να συνεχίσω ως ηθοποιός», είπε.

Οι ιρανικές αρχές είδαν ένα πολιτικό υπόβαθρο στην προβολή της ταινίας «Holy Spider» στις Κάννες, μια ταινία που χαρακτήρισαν «προσβολή των πεποιθήσεων και των αξιών εκατομμυρίων μουσουλμάνων» και που δίνει μια «ψευδή εικόνα του Ιράν».

Ο ρόλος της σε εκείνη την ταινία της χάρισε επίσης το βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας στο Φεστιβάλ Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου της Σεβίλλης (2022).

Η Amir μοιράζεται ένα επάγγελμα με την πρωταγωνίστρια της ταινίας «Holy Spider», Arezoo Rahimi, αφού αφότου άφησε το Ιράν το 2008, και για να κερδίσει τα προς το ζην, εργάστηκε ως ρεπόρτερ για το BBC Persian, το οποίο μεταδίδει το πρόγραμμα του σε αυτή τη γλώσσα σε χώρες όπως το Ιράν και το Αφγανιστάν.

«Μερικές φορές μου αρέσει να είμαι δημοσιογράφος. Έμαθα πολλά εκείνα τα χρόνια και αυτή η εμπειρία με βοήθησε πολύ στο να παίξω τον ρόλο της Ραχίμι», εξήγησε. «Δημοσιογραφία – πρόσθεσε – σημαίνει να παίρνεις απόσταση από το θέμα που καλύπτεις και η γραμμή που διαχωρίζει τον επαγγελματισμό από τον αντιεπαγγελματισμό είναι πολύ συγκεκριμένη και λεπτή ».

Πηγή: EFE

Μετάφραση: Αθανάσιος Ρούντος