Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς μαίνεται και στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης

Στις αρχές Νοεμβρίου το TikTok βρέθηκε και πάλι στο επίκεντρο μιας έντονης διαμάχης σχετικά με τους κινδύνους και τη δύναμη της εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης. Στις ΗΠΑ, μέλη του Κογκρέσου, συντηρητικοί ακτιβιστές και επενδυτές τεχνολογίας ζητούν την απαγόρευση του TikTok, υποστηρίζοντας ότι τα πιο δημοφιλή βίντεο που σχετίζονται με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς είναι φιλοπαλαιστινιακά.

Ωστόσο οι ειδικοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λένε ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκή. Μια εφαρμογή με περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο χρήστες παγκοσμίως είναι λογικό να φιλοξενεί μια ευρεία γκάμα απόψεων, ειδικά για ένα θέμα που διχάζει έντονα.

Ο αλγόριθμος του TikTok καθορίζει τι είδους βίντεο θέλει να δει ένας χρήστης και του προτείνει παρόμοιο περιεχόμενο με βάση ποιο από τα δύο βίντεο θα παρακολουθήσει μέχρι το τέλος. Οι αλγόριθμοι λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο και στις άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που σημαίνει ότι ορισμένοι χρήστες οδηγούνται σε όλο και πιο διχαστικό περιεχόμενο σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα, το οποίο απλώς εδραιώνει τις υπάρχουσες απόψεις και προκαταλήψεις τους.

Αυτό έχει σημασία επειδή οι συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να διαμορφώσουν την κοινή γνώμη. Στο Ηνωμένο Βασίλειο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να έχουν παροτρύνει πολλούς ανθρώπους οι οποίοι δεν ήταν πολιτικά ενεργοί, να αναλάβουν δράση. Η βουλευτής των Φιλελευθέρων Δημοκρατών Λέιλα Μόραν, της οποίας η μητέρα είναι Παλαιστίνια, δήλωσε ότι η ίδια και άλλοι πολιτικοί λαμβάνουν έναν τεράστιο όγκο μηνυμάτων από νέους ανθρώπους που ζητούν κατάπαυση του πυρός.

Ο συντηρητικός βουλευτής Άντριου Πέρσι, αντιπρόεδρος της ομάδας των Συντηρητικών Φίλων του Ισραήλ, δήλωσε πως οι ψηφοφόροι στην εκλογική του περιφέρεια δεν έχουν δείξει τόσο ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο θέμα σε σχέση με άλλα.

«Μεγάλο μέρος του περιεχομένου που κυκλοφορεί είναι προβληματικά αντισημιτικό. Αυτό ήταν ένα πραγματικό πρόβλημα πολύ πριν από αυτή τη σύγκρουση – και αυτή τη φορά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το έκαναν να συμβεί ταχύτατα», επισήμανε.

Στην πλατφόρμα κυκλοφορούν βίντεο που είναι κατηγορηματικά υπέρ του Ισραήλ ή υπέρ των Παλαιστινίων – με τις αντίθετες πλευρές να ασκούν συχνά κριτική στο περιεχόμενο της άλλης. Το φιλοπαλαιστινιακό περιεχόμενο είναι δημοφιλές στους χρήστες της γενιάς Z – άτομα που έχουν γεννηθεί μεταξύ 1997 και 2021.

Τα βίντεο με το hashtag ≠istandwithisrael έχουν συγκεντρώσει περισσότερες από 240 εκατομμύρια προβολές, σε σχέση με τα βίντεο με το hashtag ≠istandwithpalestine που έχουν συγκεντρώσει περισσότερες από 870 εκατομμύρια προβολές.

Υπάρχει μια αξιοσημείωτη αντίθεση μεταξύ των δημοφιλών περιεχόμενων που υποστηρίζουν οι δύο πλευρές, σημειώνει η δημοσιογράφος του BBC. Για παράδειγμα, τα βίντεο από bloggers που βρίσκονται στη Γάζα και οι χρήστες που σχολιάζουν τον πόλεμο Ισραήλ-Γάζας από τις κρεβατοκάμαρές τους, προκαλούν τις πιο θετικές αντιδράσεις μεταξύ των νεότερων χρηστών.

Μίσος και πόλωση

H δημοσιογράφος εντόπισε τον λογαριασμό ενός Ισραηλινού στρατιώτη που ονομάζεται Ντάνιελ. Ένα από τα βίντεο του που έγινε viral με 2,1 εκατομμύρια προβολές, δείχνει τον ίδιο και άλλους τρεις στρατιώτες -οι οποίοι σήμερα υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις- να χορεύουν κρατώντας όπλα, αρκετές ημέρες μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Τα βίντεο που έχει αναρτήσει έκτοτε, έχουν λάβει πολύ λιγότερες προβολές. Η συνεχής μείωση των προβολών θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι οι χρήστες δεν είναι τόσο δεκτικοί σε αυτά τα βίντεο όσο ήταν πριν – ειδικά καθώς η βία εκτυλίσσεται στη Γάζα – και κατά συνέπεια δεν μοιράζονται ευρέως τέτοιου είδους περιεχόμενο. Αξίζει επίσης να επισημανθεί ότι ο μεγάλος αριθμός προβολών δεν συσχετίζεται απαραίτητα και με θετική υποδοχή. Τα βίντεο μπορεί να κοινοποιούνται και να επικρίνονται ευρέως.

«Ο αλγόριθμος των συστάσεών μας δεν παίρνει θέση και έχει λάβει αυστηρά μέτρα για την αποτροπή χειραγώγησης», έγραψε σε πρόσφατη ανάρτηση στο blog της, η TikTok.

Η εταιρεία κοινωνικής δικτύωσης δήλωσε στο BBC πως από τις 7 Οκτωβρίου έως τις 17 Νοεμβρίου είχε αφαιρέσει περισσότερα από 1,1 εκατ. βίντεο από την περιοχή των συγκρούσεων, για παραβίαση των κανόνων της – συμπεριλαμβανομένου περιεχομένου που προωθεί τη Χαμάς, τη ρητορική μίσους, την τρομοκρατία και την παραπληροφόρηση.

Οι κατευθυντήριες γραμμές της κοινότητάς της απαγορεύουν «το περιεχόμενο που προωθεί την ισλαμοφοβία ή τον αντισημιτισμό», κατά του οποίου η TikTok λέει ότι λαμβάνει μέτρα.

Ορισμένα βίντεο με φιλοπαλαιστινιακό περιεχόμενο έχουν διαφορετικό ύφος. Η Αριάνα αναρτά βίντεο σχετικά με τον πόλεμο από το σπίτι της στις ΗΠΑ. Λέει τη γνώμη της για αναρτήσεις διασημοτήτων που σχετίζονται με τον πόλεμο ή για εικόνες από τη Γάζα.

«Όταν άρχισα να δημοσιεύω για πρώτη φορά βίντεο υπέρ της Παλαιστίνης [μετά τις 7 Οκτωβρίου], οι προβολές μου μειώθηκαν. Έχασα πολλούς ακολούθους», είπε στο BBC η Αριάνα.

Όταν όμως άρχισε να δημοσιεύει βίντεο με ισραηλινή προπαγάνδα, όπως την αποκαλεί, οι προβολές αυξήθηκαν.

«Ο κόσμος άρχισε να με ανακαλύπτει και έτσι τα νούμερα άρχισαν να εκτοξεύονται», είπε χαρακτηριστικά.

Η Αριάνα ως επί το πλείστον, έχει λάβει πολλή υποστήριξη στο διαδίκτυο, ειδικά από ανθρώπους που ένιωθαν ότι δεν μπορούσαν να εμπιστευτούν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Αλλά έχει επίσης πέσει θύμα ισλαμοφοβίας, όχι μόνο στο TikTok – αλλά και στο Instagram και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.

Τα πράγματα είναι διαφορετικά στο X(πρώην Twitter)

Σε άλλες πλατφόρμες όπως το X, η εικόνα είναι διαφορετική. Η πλατφόρμα έχει κατηγορηθεί ότι επιτρέπει τη διάδοση της βίας, της ρητορικής μίσους και του παραπλανητικού περιεχομένου. Ο ιδιοκτήτης της, Ίλον Μασκ, έχει επίσης επικριθεί για την αντίδρασή του σε αναρτήσεις που προωθούν αντισημιτικές θεωρίες συνωμοσίας.

Ωστόσο, σε αντίθεση με το TikTok, το X είναι παραδοσιακά μια πλατφόρμα δημοφιλής στους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους και φαίνεται ότι το φιλοϊσραηλινό περιεχόμενο εξακολουθεί να έχει σημαντική επίδραση σε αυτόν τον κύκλο.

Το επιμελώς επιλεγμένο περιεχόμενο -συμπεριλαμβανομένων συγκινητικών βίντεο με ομήρους που κρατούνται από τη Χαμάς- που κοινοποιεί το κράτος του Ισραήλ, φαίνεται να έχει συγκεντρώσει ένα τεράστιο αριθμό προβολών, σύμφωνα με τα στοιχεία του Χ. Για παράδειγμα, μεταξύ 16 και 21 Νοεμβρίου ο επίσημος λογαριασμός του είχε συγκεντρώσει πάνω από 40 εκατομμύρια προβολές. Συγκριτικά, ο επίσημος λογαριασμός της μόνιμης αποστολής παρατηρητών της Παλαιστινιακής Αρχής στον ΟΗΕ είχε περίπου 200.000 προβολές στις δικές του αναρτήσεις κατά την ίδια περίοδο.

Η Meta, στην οποία ανήκουν το Instagram και το Facebook, έχει κατηγορηθεί για υπερβολικό ζήλο στο μετριασμό του περιεχομένου σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα. Για παράδειγμα, ένας λογαριασμός στο Instagram με περισσότερους από έξι εκατομμύρια ακόλουθους που ονομάζεται @eye.on.Palestine – ο οποίος δημοσιεύει εικόνες και βίντεο που δείχνουν τη βία κατά αμάχων στη Γάζα κατά τη διάρκεια ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών – ανεστάλη από την πλατφόρμα για αρκετές ημέρες. Η Meta δήλωσε αργότερα ότι αυτό έγινε για «λόγους ασφαλείας μετά από ενδείξεις κινδύνου».

Αρκετοί χρήστες που μοιράζονται περιεχόμενο υπέρ της Παλαιστίνης στο Instagram έχουν επίσης αναφέρει ότι η πλατφόρμα περιορίζει τα σχόλια και τις προβολές των αναρτήσεων τους, χωρίς να δώσει καμία εξήγηση.

ΠΗΓΗ: BBC, Washington Post